Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği (TÜREB), ICCI 2022 Uluslararası Enerji ve Çevre Fuarı kapsamında YEKA’lar ve yeni kapasite tahsisleri konularının ele alındığı özel bir oturum düzenledi.
Konferansın ilk günü olan 16 Mart Çarşamba günü gerçekleştirilen ve TÜREB Başkanı İbrahim Erden’in modere ettiği “YEKA’lar ve Yeni Kapasite Tahsisleri” başlıklı oturum kamu ve özel sektörden ilgili uzmanları bir araya getirdi. Enerji İşleri Genel Müdür Yardımcısı Sebahattin Öz, EPDK Elektrik Piyasası Dairesi Enerji Uzmanı Zeynep Köroğlu Erdoğan, TEİAŞ Planlama Dairesi İletim Planlama Müdürü Necip Fazıl Bakır, Shura Enerji Dönüşüm Merkezi ”Direktörü Alkım Bağ ve Enerjisa Üretim Kıdemli Yenilenebilir İş Geliştirme ve Operasyonel Mükemmellik Müdürü Ezgi Deniz Katmer, oturuma konuşmacı olarak katıldı.
Sebahattin Öz: “Güneş YEKA’da zeyilname yayınladık”
Pandeminin tedarik zincirine büyük zararlar verdiğini ve enerji sektörünü olumsuz etkilediğini söyleyen Enerji İşleri Genel Müdür Yardımcısı Sebahattin Öz, Rusya-Ukrayna savaşının bu durumu daha da ağırlaştırdığını belirtti. “Yaşanan hızlı gündem değişiklikleri sonucu yakın zamanda fiyatlarla ilgili mecburen yapılan ayarlamalar bunun sonucu” diyen Sebahattin Öz, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bunun maç devam ederken mevzuat değişikliği yapma gibi algılanmaması lazım çünkü maç normal zeminde oynanmıyor. Yenilenebilir enerjiye baktığımızda, mevcut durumlar tali yolları hız dolayısıyla ana yol haline getirebiliyor. Şu anda hızlı işletmeye girebilme yeteneği dolayısıyla hibritlere ağırlık veriliyor.
Son YEKA’lardan bunlara önemli potansiyel aktardık. Bu durum devam ederse ne yapılır tartışılabilir ama ana yolumuz YEKA. Yine de lisans yarışmalarında en hazır YEKA da olsa en erken 2 sene sonrasının yatırımı olur. O zamanı da tahmin edemiyoruz. Yarışmalara devam ediyoruz ve güneş YEKA’da zeyilname yayınladık. Zeyilnamenin önemli kısmı gene euro ve dolara endeksli; yüzde 30, 30 olmak üzere dövizin toplam payı yüzde 60 oldu. Bu büyük ihtimalle YEKA RES- 3’e de yansıyacaktır, erteleme belli değil ama zeyilnameler gündeme gelebilir. Nisan 27 itibarıyla başvuruları almak için hazırlıklarımız devam ediyor.”
Alkım Bağ: “Büyük ölçüde YEKA ihaleleriyle ilerlemek durumundayız”
Shura Enerji Merkezi Direktörü Alkım Bağ, küresel olarak artan talebin enerjide “arz güvenliği, enerjiye ekonomik erişim ve sürdürülebilirlik” konularını ön plana çıkardığını vurgulayarak “Rusya Ukrayna savaşı ve yaşadığımız ekonomik kriz arz güvenliği ve enerjiye ekonomik erişimi vurguluyor olsa da sürdürülebilirlik konusunda Türkiye’de son dönemde önemli gelişmeler oldu ve iklim boyutu da enerji politikalarının merkezine oturdu.
Tüm bu üç unsura cevap veren şey enerji dönüşümüdür. YEKA ihaleleri benzeri uygulamalar yenilenebilir enerjinin geleceği için de Türkiye’nin ekonomisi, iklimi, refahı için de kritik bir öneme sahip. Geldiğimiz noktada maliyetler açısından bakılırsa fosil yakıtlardan çok daha ucuz konuma geldi. Kapasite artışları, yeni hibrit projeleri bir kenara, büyük ölçüde YEKA ihaleleriyle ilerlemek durumundayız, bunların koşularını belirlemek önemli olacak” dedi.
Ezgi Deniz Katmer: “Yerli ekipman desteğinin teşvik edici olması lazım”
Arz güvenliği için YEKA’ların çok önemli bir faktör olduğuna dikkat çeken Enerjisa Üretim Kıdemli Yenilenebilir İş Geliştirme ve Operasyonel Mükemmellik Müdürü Ezgi Deniz Katmer de YEKA’nın çıkış mantığının enerjiyi yerli ve yenilenebilir kaynak ve ekipmanlar kullanarak üretmek olduğunu hatırlatarak “Geldiğimiz nokta bu yaklaşımın ne kadar doğru olduğunu gösteriyor. Yurt dışından tedarik şu an çok zor. O yüzden YEKA’lar çok kritik. Ancak izin süreçlerinde sorunlar yaşıyoruz.
O yüzden şimdi önerimiz bu izinlerin belli bir sürece getirilerek ihale edilmesidir. Böylece bu yatırımlar daha hızlı hayata geçebilir. Ayrıca yerli teşviklerin de yatırımcıyı bunları kullanmaya teşvik edeceği bir noktaya gelmesi gerek. YEKA’nın devamı ve yerlileşme için yerli ekipman desteği mevzuatının teşvik edici olması gerekiyor” diye konuştu.
Necip Fazıl Bakır: “TEİAŞ olarak kapasite tahsislerine devam ediyoruz”
“Her zaman şebekeye bağlı yatırım mı yapmalıyız yoksa planlama sonrası TEİAŞ altyapı yatırımı yapabilecek mi” sorusunu cevaplayan TEİAŞ Planlama Dairesi İletim Planlama Müdürü Necip Fazıl Bakır da “Önce trafo merkezleri planlanır ve sonra santraller gerçekleştirilirse süreç daha hızlı yürüyecektir. Biz TEİAŞ olarak şebekenin izin verdiğince güneş ve rüzgar yatırımlarına kapasite tahsislerine devam ediyoruz. Yenilenebilir enerji artışıyla birlikte üretim kaynaklarının yeterliliği ve şebekenin kapasitesini analiz ediyoruz. Gelecek yıllar için hangi bölgelere kapasite verebileceğimiz böylece göreceğiz” dedi.
Zeynep Köroğlu: “Tüm projeleri hayata geçirmek üzere çalışıyoruz”
Özel sektörden sürekli olarak ne kadar daha fazla kapasiteyi hayata geçirebileceklerine dair talep geldiğini belirten EPDK Elektrik Piyasası Dairesi Enerji Uzmanı Zeynep Köroğlu Erdoğan ise “Mümkün olduğu kadar tüm projeleri hayata geçirmek üzere çalışıyoruz. 2 tanesi hariç Son YEKA 2’ler de lisans aldı. Elektriksel kapasite artışlarında uzun süre durma noktasındaydık ama 2019 sonu itibarıyla bu süreci hızlandırmaya çalıştık ve o tarihten bu yana toplam 3.500 MW’ı vermiş olacağız. Açığa çıkan kapasite olursa onu da hızlıca duyurarak ihaleye çıkacağız” dedi.