Türkiye’nin enerji üretimi arttı: Peki bu büyüme ne kadar yeşil?

Aralık 2024’te Türkiye’nin enerji üretimi %11,3 arttı. Ancak, bu büyümenin sürdürülebilirliği ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yapılan yatırımların yeterliliği tartışılıyor.

Enerji üretimindeki artış ve kaynak dağılımı

Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) verilerine göre, Aralık 2024’te Türkiye’nin enerji üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %11,3 artarak yaklaşık 30,4 TWh seviyesine ulaştı. Ancak, bu artışın büyük bir kısmı kömür ve doğalgaz gibi fosil yakıt kaynaklı üretimden geldi.

Yenilenebilir enerjiye geçiş: İlerleme yeterli mi?

2024 yılında Türkiye’nin yenilenebilir enerji yatırımları arttı ancak bu büyüme, toplam enerji üretiminde fosil yakıtların payını azaltmaya yetmedi. Türkiye’nin toplam elektrik üretiminin yaklaşık %57’si hâlâ kömür ve doğalgaz gibi fosil yakıtlardan sağlanıyor.

Rüzgar ve güneş enerjisinin payı

Türkiye’nin toplam kurulu gücü 2024 yılı sonunda yaklaşık 115 GW seviyesine ulaşırken, bunun yaklaşık:

%10,2’si güneş enerjisi,
%11,3’ü rüzgar enerjisi,
%27,8’i hidroelektrik,
%18,9’u kömür ve
%21,3’ü doğalgazdan oluştu.

Her ne kadar güneş ve rüzgar enerjisi projeleri büyüse de, kömür ve doğalgazın toplam üretimdeki baskın payı nedeniyle Türkiye’nin yeşil enerjiye tam geçişi yavaş ilerliyor.

2024 yılında hedefler tutmadı

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2024 yılı hedefleri doğrultusunda, yıllık yenilenebilir enerji kapasitesinin en az 5 GW artırılması öngörülüyordu. Ancak yıl sonunda yapılan değerlendirmelere göre, bu rakam 3,7 GW seviyesinde kaldı. Bürokratik engeller, finansman zorlukları ve iletim altyapısındaki eksiklikler, hedeflerin gerisinde kalınmasına neden oldu.

Sanayi üretimi ve artan enerji tüketimi

Sanayi üretimindeki %7’lik büyüme, enerji talebini artırdı. Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi endeksi %11,4 yükselirken, sanayinin daha fazla enerji tüketmesi karbon emisyonlarının artmasına neden oluyor.

Fosil yakıt bağımlılığı ve karbon salınımı

Kömür kullanımı yükseliyor

Türkiye’nin elektrik üretiminde kömürün payı Aralık 2024’te %18,9 olarak hesaplandı. Kömür kullanımındaki artış, Türkiye’nin toplam karbon salınımını artırarak Paris İklim Anlaşması hedefleriyle çelişiyor.

Özellikle yerli linyit kullanımı, düşük kalorifik değerine rağmen maliyet avantajı nedeniyle artmaya devam ediyor. 2024’te kömürle çalışan termik santrallerden kaynaklanan yıllık karbon salınımı yaklaşık 154,5 milyon ton CO₂’ye ulaştı. Türkiye’nin 2038’e kadar kömürden çıkış planı olmasa da, karbon vergisi ve emisyon ticaret sistemi gibi önlemler üzerinde çalışılıyor.

Enerji politikaları ve çevresel etkiler

Türkiye, 2030’a kadar yenilenebilir enerji kapasitesini artırmayı hedefliyor. 2024’te 6,5 GW yeni yenilenebilir enerji santrali devreye alınmasına rağmen, mevcut fosil yakıt bağımlılığı sürdürülebilir büyümenin önünde büyük bir engel oluşturuyor.

Ember ve SHURA tarafından yapılan analizlere göre, Türkiye’nin karbon emisyonlarını azaltması için 2030’a kadar kömürden elektrik üretimini en az %50 oranında düşürmesi gerekiyor. Ancak, mevcut teşvikler ve sanayi odaklı enerji politikaları nedeniyle fosil yakıt bağımlılığı devam ediyor.

Gelecek için enerji stratejileri

Türkiye’nin sürdürülebilir bir enerji geleceğine ulaşabilmesi için fosil yakıt kullanımını azaltması ve temiz enerji projelerini hızlandırması gerekiyor. Mevcut durumda:

Yenilenebilir enerji yatırımları yıllık ortalama %8 büyüyor ancak kömürden çıkış planı bulunmuyor.
Enerji depolama ve iletim altyapısındaki eksiklikler, yenilenebilir kaynakların sisteme entegrasyonunu yavaşlatıyor.
Sanayi sektörünün düşük karbonlu üretime geçişi için daha güçlü finansal teşvikler gerekiyor.

Türkiye’nin 2053 net sıfır karbon hedefi doğrultusunda daha agresif bir enerji dönüşüm stratejisine ihtiyacı var. Karbon fiyatlandırma mekanizmalarının hayata geçirilmesi ve kömürden kademeli çıkış takviminin belirlenmesi, sürdürülebilir enerji politikaları için kritik önem taşıyor.

İlgili Makaleler

View this post on Instagram

A post shared by Yeşil Haber (@yesilhabernet)