SKDM, Türkiye’nin sanayi ve ihracat süreçlerini nasıl etkiliyor? 2026’da yürürlüğe girecek düzenleme, rekabet gücünü korumak için karbon fiyatlandırması ve sanayi dönüşümünü zorunlu kılıyor.
SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi’nin “SKDM ve Türkiye: Sektörel Etkileşimler, Fayda ve Maliyetler“ raporu, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’nın (SKDM) Türkiye ekonomisine etkisini detaylı şekilde analiz ediyor. Raporda, karbon fiyatlandırması ve sektörel dönüşüm stratejileri üzerine kapsamlı değerlendirmeler yapılıyor.
Senaryolar ve sayısal değerlendirme
| Senaryo | Karbon Fiyatı (€/ton) | Toplam Fayda (Milyon €) | Toplam Maliyet (Milyon €) | Net Fayda (Milyon €) |
|---|---|---|---|---|
| BAU – Dünya | 0 | 280.811 | 442.455 | -161.645 |
| BAU – Dünya | 100 | 280.811 | 808.440 | -527.629 |
| BAU – AB | 100 | 205.804 | 244.813 | -39.009 |
| Dönüşüm – Dünya | 100 | 353.793 | 316.584 | 37.210 |
| Dönüşüm – AB | 100 | 205.804 | 91.444 | 55.451 |
Tablo, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) kapsamında farklı senaryoların Türkiye ekonomisine etkisini gösteriyor. BAU (Business-As-Usual) yani “Mevcut Durum” senaryosunda, sanayi sektörlerinde herhangi bir dönüşüm gerçekleştirilmediği varsayılmakta. Bu senaryoda, karbon fiyatlandırması olmadan bile ihracat sektörleri zarar ederken, 100 €/ton karbon fiyatı uygulanmasıyla bu zarar daha da artmaktadır. Sanayi dönüşümü (Dönüşüm) senaryosunda ise düşük karbonlu üretim yöntemlerine geçiş sayesinde toplam maliyetler azalmakta ve net fayda sağlanmakta. Özellikle Avrupa Birliği pazarında dönüşüm stratejisi izleyen sektörler, karbon maliyetlerini yöneterek ekonomik avantaj elde edebilir.
Avrupa Birliği tarafından uygulanacak Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM), karbon yoğun ürünlerin ithalatında ek maliyet oluşturarak karbon kaçağını önlemeyi amaçlıyor. 2026 itibariyle yürürlüğe girecek olan SKDM, özellikle demir-çelik, çimento, alüminyum ve gübre sektörlerini doğrudan etkileyecek.
Türkiye’nin SKDM’ye uyumu: riskler ve fırsatlar
Karbon fiyatlandırması ve ETS gerekliliği
Türkiye’nin Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)’ne geçişi, SKDM’nin getireceği ek maliyetleri minimize etmek için kritik bir adımdır. ETS uygulamaları, karbon fiyatlandırmasının kontrollü şekilde gerçekleşmesini sağlarken sanayi dönüşümü için finansal kaynak yaratılmasına da yardımcı olabilir.
Uluslararası iş birlikleri ve finansman fırsatları
Avrupa Birliği pazarında rekabet gücünü koruyabilmek için uluslararası iş birlikleri ve yeşil finansman seçenekleri değerlendirilmeli. AB, İngiltere ve ABD gibi ülkelerle karbon ticareti ve temiz enerji yatırımları konusunda ortak politikalar geliştirilmesi önem taşıyor.
Sektörel etkiler ve dönüşüm önerileri
Demir-çelik sektörü: düşük karbonlu üretim stratejileri
SKDM, en çok demir-çelik sektörünü etkileyecek. Karbon nötr çelik üretimi için hidrojen bazlı üretim modelleri yaygınlaşmalı ve elektrikli ark ocağı (EAO) yatırımları teşvik edilmeli.
Çimento sektörü: sürdürülebilir üretim ve yenilikçi çözümler
Çimento sektörü SKDM’den en fazla etkilenecek alanlardan biri. Karbon yakalama teknolojileri ve düşük karbonlu çimento kullanımı kritik hale geliyor. Ayrıca, geri dönüştürülmüş hammaddeler teşvik edilmeli.
Alüminyum sektörü: yeşil dönüşüm ve enerji verimliliği
Enerji yoğun üretim süreçleri nedeniyle alüminyum sektöründe karbon maliyetleri yüksek. Geri dönüştürülmüş alüminyum kullanımı artırılmalı ve yenilenebilir enerji kaynakları ile üretim yaygınlaştırılmalı.
Gübre sektörü: sürdürülebilir tarım ve karbon yönetimi
Gübre sektörü karbon maliyetlerinden doğrudan etkilenecek. Biyo-gübre kullanımı artırılmalı ve düşük karbonlu gübre üretimi teşvik edilmeli.
Türkiye için yol haritası ve gelecek öngörüleri
Türkiye’nin SKDM’ye uyumu için şu adımlar kritik:
- ETS’yi hızla hayata geçirmek: Yerel karbon ticaret sistemini oluşturmak ve sanayiye entegre etmek.
- Sanayi dönüşümünü hızlandırmak: Düşük karbonlu üretime geçişi teşvik eden politikalar oluşturmak.
- Uluslararası fonları değerlendirmek: AB ve Dünya Bankası gibi kuruluşların sağladığı yeşil finansmanı kullanmak.
- Yeşil enerjiyi sanayiye entegre etmek: Güneş ve rüzgar enerjisi kullanımını artırarak sanayide karbon ayak izini düşürmek.
Önceki çalışmalar ve kaynaklar
- Sürdürülebilirlik denetiminde yeni dönem: yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşları açıklandı
- Türkiye’nin 2025 iklim politikaları ve yeşil dönüşüm hedefleri
Yeşil Haber, Türkiye’nin SKDM sürecini yakından takip etmekte ve yeşil dönüşüm politikalarına dair güncellemeleri yayınlamaktadır. Bizi takip edin.
“SKDM ve Türkiye: Sektörel Etkileşimler, Fayda ve Maliyetler” raporunu indirmek için tıklayınız.