Merkezi Londra’da bulunan iklim ve enerji odaklı bağımsız düşünce kuruluşu Ember, “ Küresel Elektrik Görünümü 2021 ” başlıklı raporunu yayımladı. Rapora göre, 2020’de küresel ölçekte yeni rüzgâr türbinleri ve solar paneller tarafından 315 TWh (teravatsaat) elektrik üretilirken, kömürden üretilen elektrik üretimi ise 346 TWh ile rekor oranda geriledi.

Ancak rapor, bu durumun küresel salgın nedeniyle dünya genelinde elektrik talebindeki artışın duraklaması nedeniyle mümkün olduğuna dikkat çekiyor. 2015 yılından bu yana artan elektrik talebi, temiz elektrik üretimindeki büyümeyi geride bırakarak fosil yakıtlarda ve emisyonlarda artışa neden oldu.

Ember’in küresel lideri Dave Jones, “Elektrik talebindeki artış eğiliminin yeniden hayata geçmesi durumunda, elektrik üretiminde kömürün payının düşmesini sağlamak için dünyanın daha fazla rüzgâr ve güneş enerjisine ihtiyacı olacak. 2021’de Çin, Hindistan ve ABD’de kömür kullanımının şimdiden artmasıyla birlikte, büyük ölçekli bir dönüşümün henüz gerçekleşmediği açıkça görülüyor” diyor.

Enerji sektöründe faaliyet gösteren düşünce kuruluşu Ember tarafından bugün yayınlanan Küresel Elektrik İncelemesi Raporu (Global Electricity Review), 2020 yılında küresel ölçekte elektrik sektöründeki dönüşümün görünümünü ilk olarak ortaya koymak amacıyla dünyadaki her ülkenin elektrik verilerini analiz ediyor.

TALEBİN DURAKLAMASI DA DESTEK OLDU

Salgın 2020’de dünyayı durma noktasına getirdi ve dünya genelinde elektrik talebindeki artışı duraklattı. 2009’dan bu yana ilk kez gerçekleşen talepteki küçük ölçekli düşüş (-%0,1), finansal krizin etkisinden daha sınırlı şekilde gerçekleşti.

Rüzgâr ve güneş, salgına rağmen 2020’de yüzde 15 (+314 TWh) artarak dirençli bir büyüme gösterdi. Bu artış, İngiltere’nin tüm yıl ürettiği elektrik miktarından daha fazla. Günümüzde küresel ölçekte üretilen elektriğin yaklaşık onda biri güneş ve rüzgârdan üretiliyor. Bu durum aralarında Hindistan (%9), Çin (%9,5), Japonya (%10), Brezilya (%11), ABD (%12) ve Türkiye’nin (%12) de yer aldığı G20 ülkelerinde de kendini gösteriyor.

Avrupa, rüzgâr ve güneşin nasıl hızla inşa edilebileceğine ve elektrik sistemine entegre edilebileceğine dair güven vererek dünyaya öncülük ediyor. Rüzgâr ve güneş enerjisinin payı Almanya’da yüzde 33’e ve İngiltere’de yüzde 29’a ulaşıyor.

Rüzgâr ve güneş enerjisindeki büyüme, kömür enerjisini yüzde 4’lük (-346 TWh) rekor düşüşüne yol açıyor. Bununla birlikte, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından ortaya konulan modeller, dünyanın 2050 yılına kadar net sıfır emisyon saldığı hedef kapsamında, kömürden elektrik üretiminin her yıl yüzde 14 düşmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Elektrik talebindeki artışın yeniden hayata geçtiği durumda, kömürdeki düşüşün devamlılığı rüzgâr ve güneş enerjisinde önemli ölçüde hızlanmayı gerektiriyor.

DÜNYA KÖMÜRDEN UZAKLAŞIYOR

Çin, salgının gerçekleştiği yıl kömürden elektrik üretiminde önemli artış görülen tek G20 ülkesi oldu. Kömür üretiminde Çin’i takiben en büyük dört ülke olan Hindistan (-%5), Amerika Birleşik Devletleri (-%20), Japonya (-%1) ve Güney Kore’de (-%13) 2020 yılında kömürün payında düşüş yaşadı. Çin, günümüzde dünyadaki kömürden elektrik üretiminin yarısından fazlasından (%53) sorumlu durumda.

2020’de kömürde rekor düşüş yaşanmasına rağmen, salgının gerçekleştiği yıl elektrik sektöründen kaynaklanan emisyonlar, Paris Anlaşması’nın imzalandığı 2015’e kıyasla halen yaklaşık yüzde 2 daha yüksekti. 2015’ten bu yana elektrik talebi yüzde 11 (+2536 TWh) arttı, ancak bu artış, temiz elektrik üretimindeki artışı (+2107 TWh) geride bıraktı. Sonuç olarak, doğal gazdan üretilen elektrik yüzde 11 (+562 TWh) artış gösterdi ve kömür üretimindeki düşüş yüzde 0.8 (-71 TWh) ile sınırlı kaldı.

“KÖMÜRDEN ELEKTRİK ÜRETİMİNİN YÜZDE 80 AZALMASI GEREKİYOR”

Ember’in küresel lideri Dave Jones, “İlerleme dünyanın hiçbir yerinde yeterince hızlı gerçekleşmiyor. Küresel salgın sırasında kömürden elektrik üretiminde rekor düşüş yaşandı, ancak bu düşüş, ihtiyaç duyulan düşüş miktarının altında gerçekleşti. Küresel ısınmayı 1,5 dereceyle sınırlandırmak ve ısınmanın tehlikeli ulaşmasını önlemek için kömürden elektrik üretiminin 2030 yılına kadar yüzde 80 azaltılması gerekiyor.

Aynı zamanda kömürü ikame edecek ve küresel ekonominin gücünü elektrikten almasına yetecek miktarda temiz elektrik üretmemiz gerekiyor. Dünya liderleri henüz bu dönüşümün ne ölçekte gerçekleşmesi gerektiğinin farkına varmadılar” diyor.

Ember’in kıdemli analisti Dr. Muyi Yang, “Bazı ilerlemelere rağmen Çin, halen kömür üretimindeki artışı sınırlandırmakta zorlanıyor. Hızla artan elektrik talebi, kömür kullanımını ve emisyonları artırıyor. Talep artışının daha sürdürülebilir şekilde gerçekleşmesi, Çin’deki kömür santrallerinin özellikle de en verimsiz santralleri aşamalı olarak kapatmasını sağlamanın yanı sıra, ülkenin iklim hedeflerine ulaşması adına birçok fırsat sunuyor” diyor.