Türkiye’de geçtiğimiz hafta sonu rüzgar enerjisinde iki rekor birden kırıldı. Türkiye Elektrik İletim A.Ş. verilerine göre, 16 Aralık’ta rüzgar enerjisinden 113.512,12 Megavat-saat (MWh), 17 Aralık’ta ise 113.889, 35 MWh elektrik üretimi sağlandı. Bununla birlikte rüzgar 16 Aralık’ta en fazla üretimin sağlandığı dördüncü, 13 Aralık’ta ise üçüncü enerji kaynağı oldu.
Ayrıca TEİAŞ tarafından yılın son günlerinde 2 bin 130 MW kapasite ve 32 bölge için düzenlenen rüzgar ön lisans ihaleleri, Türkiye’nin bu potansiyelinin önümüzdeki günlerde artarak devreye gireceğini gösteriyor.
TEK GEZEGEN ZİRVESİ
12 Aralık’ta, Paris Anlaşması’nın şartlarının imzalandığı tarihten iki yıl sonra, yine Paris’te yerel, bölgesel ve ülke liderlerinin bir araya getiren ‘Tek Gezegen Zirve’si düzenlendi. Zirvenin amacı iklim değişikliği ile mücadelenin ne şekilde destekleneceği ve hızlandırılacağı konusunda kamu ve özel sermaye çalışanlarını bir araya getirmekti.
Zirvede, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Dünya Bankası Başkanı Jim Yong Kim ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres dünya liderlerine ve sorumlu vatandaşlara birlikte çağrıda bulundular. Ülke ve yerel liderlerin yanı sıra, finans dünyasının liderleri, Bill Gates ve Richard Branson gibi konunun iş dünyasındaki bayrak yarışı liderleri, sanatçılar ve Birleşmiş Milletler eski Genel Sekreteri Ban Ki Moon zirvede hazır bulundu.
Tek Gezegen Koalisyonu adı altında liderler uygulamaya dönük 12 taahhütte bulundu ve önümüzdeki yıl ikincisi yapılacak zirvede gelişmelerin takipçisi olacakları sözünü verdiler. Zirve öncesi ve sonrası günlerde yapılan farklı etkinliklerde iklim finansmanının hızlanması, yeşil finansmanın özel sektör için önemi, şehirlerin de içinde bulunduğu yerel ve bölgesel iklim dönüşümlerinin hızlanması, ekolojik ve kapsayıcı politikaların güçlendirilmesi gibi konular tartışıldı. Farklı bölge ve konuları içeren 20 adet proje sunuldu; burada esasında çözümlerin yerel ve küresel boyutta var oldukları, bundan sonrasında hızla yayılmaları ve çoğaltılmaları mesajı verildi.
HANGİ ÖNEMLİ TAAHHÜTLER YAPILDI?
Kuşkusuz zirvenin en dikkat çeken açıklaması Dünya Bankası Başkanı’ndan geldi. Banka, 2019 yılından itibaren petrol ve gaz finansmanları yapmayacağını açıkladı. Mevcut portföyünün %1-2 arası (280 milyar dolar) şu an fosil finansmanında bulunan Banka, gelen baskılarla 2010’da gelişmekte olan ülkelere yaptığı kömür fonlamasını bırakmıştı (yaklaşık 1 milyar dolar). Ancak yine de Banka’nın olağanüstü durumlarda çok fakir ülkelere, Paris’i riske atmamak şartı ile, finansmana devam edebileceği söylendi.
Daha önemli haber ise, 2020’den itibaren %28 portföyünü yeni iklim finansmanına ayıracak. Bu mesaj, kendi içinde taşıdığı önemden öte, diğerlerini etkilediği için de önemlidir. Keza, hemen paralelinde, Paris Anlaşması’ndan çıkmak istediğini söyleyen mevcut yönetimine rağmen, ABD’nin üçüncü büyük fonu olan New York Emeklilik Fonu da fosil yatırımlardan uzaklaşacağını açıkladı. Fonun mevcutta 50 adet petrol ve gaz şirketinde yatırımı var. Geçtiğimiz yılda Norveç Emeklilik Fonu da benzer bir açıklama yapmıştı.
ÇİN’DEN YENİ EMİSYON PLANI ÇIKARMASI
Tek Gezegen Zirvesini takip eden haftada Çin beklenen ulusal emisyon ticaret planı (ETS – Emissions Trading Scheme) açıklamasını yaptı ve bunun öncelikle enerji sektöründe uygulanmaya başlayacağını, 2020 sonrasında ise tüm sektörlerde uygulamaya geçileceğini duyurdu. Çin, Avrupa’da açıklanan plana oranla, bu planın dev bir etki yaratacağını ve dünyanın en büyük karbon pazarı olacaklarını söyledi.
Oluşturulacak karbon üst sınırı (cap-and-trade) zamanla azalacak olsa bile başlangıçta enerji sektöründe kömür terminalleri dahil 1700 enerji üretim tesisinden yaklaşık 3,5 milyar tonluk bir karbonu kapsayacak ki bu, Çin’in emisyonlarının yaklaşık %34-39’una karşılık geliyor. Planın sonrasında alüminyum ve çimento sektörlerine yaygınlaştırılacağı söylendi. Ayrıca 2021’e kadar olan dönemde kuzeydeki şehirlerin de bu uygulama altına alınabileceği tahmin edildiği belirtildi. (Reuters)
Başlayacağı tarih verilmemiş olsa da, 2019 itibariyle başlayacağı düşünülen program ile 2020’ye kadar 5 milyar ton CO2, yani dünya toplam emisyonlarının yaklaşık %15’i engellenmiş olacağı tahmin edilmektedir. Detayların önümüzdeki günlerde açıklanması bekleniyor.
PETROL VE GAZ ŞİRKETLERİNDE DURUM NE?
Yine 12 Aralık’ta Avrupa petrol devi BP İngiltere’de güneş gücü üreticisi Solar Power’ı 200 milyon Sterlin’e satın aldığını açıkladı. 2010’da Meksika Körfezi’nde yaşanan petrol kaçağı krizinden sonra açıkladığı strateji ile diğerlerine göre önde yola çıkan BP’nin bu yatırımının portföyünü çeşitlendirmek adına oldukça kısıtlı olduğu, Statoil’in off-shore yatırımları, Total’in geçen sene güneş pili üreticisi Saft’ı 950 milyon euro’ya satın alması ile birlikte de bakıldığından oldukça yetersiz kaldığı enerji analistleri tarafından söylendi.
New York Times’ın haberine göre Wood Mankenzie’den Valentina Kretzschimar ‘Artan yatırımcı ve hükümet baskıları ile Avrupa petrol devleri portföylerini çeşitlendirmek zorunda’ oldukları şeklinde bir açıklama yaptı.
Dünyada farklı iş birliktelikleri, liderlikler ile verilen mesajlar kuşkusuz iklim finansmanı ve yeşil enerji dönüşümü adına çok önemli gelişmeler. Bundan sonrasının daha hızlı ilerleyeceğini tahmin ediyoruz.
Bu mesajlarla 2017’i tamamlamak ve 2018’in yaşanabilir bir dünya yaratmak yolunda yenilikler getirecek bir yıl olmasını diliyoruz.