Türkiye’nin yenilikçi şirketlerinden Greenway, enerji sektöründe ses getiren projelere imza atıyor. Dünyada sadece 3 ülkenin başarabildiği ‘Kule Tipi Yoğunlaştırılmış Güneş Enerjisi Santralleri’ kuran şirket, 250 milyar dolarlık sektördeki sayılı oyunculardan biri olmayı başardı.
Eşine az rastlanan bu santral türünün Türkiye’deki ilk örneği ise Mersin’de uygulandı. 2013 yılında kurulan tesis 5 megavatlık (5 MW) termal güç kapasitesine sahip. Kule tipi güneş enerjisi henüz dünyada da oldukça yeni bir teknoloji. Aslında hemen herkesin çocukluğunda denediği büyüteçle kâğıt yakma mantığı ile çalışıyor. Güneş enerjisi bir noktada toplanarak 540 dereceye varan bir sıcaklık elde ediliyor. Neredeyse nükleer teknolojilerine eşdeğer bu enerji, buhar gücüne, oradan da elektriğe dönüşüyor.
YÜKSEK TEKNOLOJİYE SAHIP
Sistem basit gibi gözükse de arka planda uzay teknolojilerinde uygulanan sistemler bulunuyor. Tesisin en yenilikçi özelliği ise kablosuz iletişime sahip olması. Yazılımı ve donanımı Greenway tarafından özel olarak tasarlanan bir algoritma ile belirli aralıklarda güneşin pozisyonu hesaplanıyor, aynalar uygun yöne çevriliyor ve gereken kalibrasyonlar akıllı yazılım sayesinde yapılıyor. Paneller birbirinden bağımsız ve milimetrenin 10’da 1’i oranında hassaslıkla güneşin hareketlerini takip ediyor.
BÜYÜK PROJELER IÇIN HAZIR
İTÜ ARI Teknokent’te faaliyet gösteren Greenway’in Kurucu Ortağı Serdar Erturan, sistemin, fotovoltaik paneller gibi yaygın olmasa da geleceğin en önemli alanlarından biri olacağını söylüyor. Aynı zamanda New York Üniversitesi’nde Enerji Enstitüsü’ne de başkanlık yapan Erturan, “Kule Tipi Yoğunlaştırılmış Güneş Enerjisi Santralleri’ önümüzdeki dönemde özellikle daha geniş çaplı elektrik üretimi projelerinde kullanılacak. Greenway ile birlikte Türkiye bu teknolojiye sahip olan sayılı ülkeler arasına girdi” diyor.
DOĞALGAZ SANTRALLERİNİ KURTARACAK
Greenway’ın geliştirdiği teknolojinin bir diğer önemli özelleği ise doğalgaz çevrim santrallerine de uygulanabiliyor olması. Yüksek maliyetler nedeniyle birçoğunun kapanmasının gündemde olduğu santraller yoğunlaştırılırmış güneş enerjisi sistemi ile tekrar verimli hale gelebiliyor. Ertuna bu konuyla ilgili olarak da şunları ifade ediyor: “Sistemimiz doğalgaz çevrim santrallerine entegre edilebilir. Güneşten enerji elde edilebilir, güneş yokken de doğalgaz devreye girer. Özellikle doğalgaz çevrim santralleri ile oluşturulacak bu hibrit tasarımlar, daha küçük ve verimli sistemlerin kurulmasına imkân sağlayabilir.”
SİSTEM NASIL ÇALIŞIR?
Kule Tipi Yoğunlaştırılmış Güneş Enerjisi’nde yansıtıcı aynalar kullanılıyor.
Heliostat olarak adlandırılan bu aynalar, güneşi uygun açılarla takip ediyor.
Astronomik bir algoritma ile belirli aralıklarda güneşin pozisyonunu hesaplıyor, aynaları uygun yöne çeviriyor ve gereken kalibrasyonları akıllı yazılım sayesinde yapıyor.
Güneş ışınları yaklaşık 50 metre yüksekliğindeki bir kule üzerinde bulunan ve özel olarak tasarlanmış alıcıya yansıtılarak yüksek sıcaklık ve basınçlarda kızgın buhar elde ediliyor.
Elde edilen bu kızgın buhar, konvansiyonel türbinlerde elektrik enerjisine dönüştürülüyor.
Sabah/Metin Can