Toplam enerji alanında ve yenilenebilir enerjiye geçişte son yıllardaki önemli ilerlemeye rağmen, dünya 2030 için Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nde (SDG) belirlenen küresel enerji hedeflerine ulaşmakta yetersiz kalıyor.
Herkes için uygun fiyatlı, güvenilir, sürdürülebilir ve modern enerji konusunda 2030 yılına kadar olumlu gelişmeler beklense de özellikle dünyanın en yoksul nüfuslarına ulaşmak ve enerji sürdürülebilirliğini iyileştirmek konusunda çok daha güçlü ortak çabaların gerekli olduğuna dikkat çekiliyor.
Bu konuda Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA), Birleşmiş Milletler İstatistik Bölümü (UNSD), Dünya Bankası ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından hazırlanan bir rapor önemli bilgiler içeriyor ve mesajlar taşıyor.
ELEKTRİKTEN YOKSUN NÜFUS 840 MİLYON
Enerji İlerleme Raporu başlığını taşıyan çalışmaya göre, son yıllarda enerji erişiminde kayda değer ilerlemeler sağlandı ve dünyada elektriksiz yaşayan insanların sayısı 2010 yılında 1.2 milyara, 2016’da 1 milyara düşerken, bu sayı son verilerle 840 milyon insana kadar indi.
Hindistan, Bangladeş, Kenya ve Myanmar bu alanda 2010 yılından bu yana en hızlı ilerleme sağlayan ülkeler oldu. Rapor, daha sürdürülebilir ve hızlandırılmış adımlar atılmazsa 2030’a gelindiğinde 650 milyon insanın elektriksiz kalmaya devam edeceğini ve bu rakam baz alındığında da 10 kişiden dokuzunun Sahra altı Afrika’da yaşıyor olacağını gösteriyor.
ISINMA VE ULAŞIMDA HENÜZ YETERSİZ
Enerji İlerleme Raporu elektrik üretiminde yenilenebilir enerji teknolojilerinin kullanılması konusunda dünya çapında önemli adımlar atıldığına dikkat çekerken, buna karşın yenilenebilir enerjinin ısınma, ulaşım ve temiz yemek pişirme gibi alanlarda kullanımı konusunda hedeflerin oldukça gerisinde kaldığını gösteriyor.
Rapor tüm bölgelerde ve tüm sektörlerde yenilenebilir ve temiz enerjinin rotasını genişletme ve ilerleme hızını koruma konusunda güçlü bir siyasal iradenin önemine vurgu yapıyor. Bu kapsamda uzun dönemli enerji planlaması, artan özel proje finansmanı, yeni teknolojiler, mali teşvikler ve doğru politikaların gereğine işaret ediliyor.
IRENA: “ENERJİ DÖNÜŞÜMÜ GENİŞLETİLMELİ”
Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) Genel Direktörü Francesco La Camera, raporla ilgili olarak şu değerlendirmede bulundu: “Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği sürdürülebilir kalkınmanın anahtarı fonksiyonuyla enerjiye erişimi mümkün kılıyor, ekonomik büyümeyi teşvik ediyor, istihdam yaratıyor ve daha iyi sağlık koşulları oluşturuyor. Enerji dönüşümünü tüm ülkelere uzatabiliriz ve yaratılan faydanın en kırılgan topluluklara ulaşmasını sağlayabiliriz. IRENA, tüm insanlığın yararına sürdürülebilir bir enerji geleceği oluşturmak ve yerinde çözümleri kolaylaştırmak için temel ortaklarımızla olan ilişkilerini güçlendirmeye devam edecek.”
RAPORDA ÖNE ÇIKAN BAZI TEMEL BULGULAR
Elektriğe erişim: 10 yıl süren istikrarlı bir ilerlemenin ardından, küresel elektrifikasyon oranı yüzde 89’a ulaştı ve her yıl 153 milyon kişi elektriğe erişim sağladı. Bununla birlikte, küresel olarak en büyük zorluk dünyanın en uzak bölgelerinde ve 573 milyon insanın hala karanlıkta olduğu Sahra altı Afrika’da yaşanmaya devam ediyor.
En fakir ve ulaşılması en zor haneleri birbirine bağlamak için, güneş aydınlatması, güneş enerjisi sistemleri ve gittikçe artan bir şekilde mini santraller dahil olmak üzere şebeke dışı çözümler çok önemli olacak. Küresel olarak, 2017’de en az 34 milyon kişi şebeke dışı teknolojilerle temel elektrik hizmetlerine erişim kazandı.
Temiz pişirme: Asya ve Sahra Altı Afrika’da ikamet edenler çoğunlukta olmak üzere neredeyse 3 milyar insan, 2017 yılı koşullarında henüz temiz yemek pişirme olanağına sahip değil. Bu temiz yemek pişirme erişiminin eksikliği ciddi sağlık ve sosyo ekonomik kaygılar doğurmaya devam ediyor. Mevcut ve planlanan politikalara göre, temiz pişirme çözümlerine erişimi olmayan insan sayısı 2030’da sağlık, çevre ve cinsiyet eşitliği üzerinde önemli bir etkiye sahip olacak şekilde 2.2 milyar olacak.
Yenilenebilir enerji kaynakları: Yenilenebilir enerji 2016 yılında küresel toplam enerji tüketiminin yüzde 17,5’ini oluştururken, 2010 yılında bu rakam yüzde 16,6 düzeyinde idi. Yenilenebilir enerji elektrik üretiminde önemli bir ivme kazandı, ancak ulaşım ve ısınma başta olmak üzere bir dizi alanda enerji tüketiminde çok fazla bir yol alamadı.
Modern kullanımlara odaklanarak, enerji sistemlerinin uygun maliyetli, güvenilir ve sürdürülebilir olması için daha fazla yenilenebilir enerji artışı gerekiyor. Yenilenebilir enerji kaynakları yaygınlaştıkça, politikaların yenilenebilir enerji kaynaklarının daha geniş boyutta enerji sistemine entegrasyonunu kapsaması yanı sıra sürdürülebilirliği ve yenilenebilire geçiş hızını etkileyen sosyo-ekonomik etkileri hesaba katması gerekiyor.