Europe Beyond Coal, Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe), Greenpeace Akdeniz, WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), İklim Değişikliği Politika ve Araştırma Derneği, 350.org, Ekosfer ve Yuva Derneği için Solar3GW tarafından hazırlanan raporda, Türkiye’de açık madencilik yapılan kömür sahalarında hayata geçirilebilecek güneş enerjisi kurulu gücüne ve elektrik üretim potansiyeline dair bir ön analiz yapıldı.
“Kömür Sahalarının Güneş Potansiyeli” raporuna göre, kömürlü termik santrallere kömür sağlayan açık maden ocakları güneş panelleri ile donatılırsa 6,9 milyon hanenin yıllık elektrik ihtiyacı karşılanabilir.
Kömürlü termik santrallere bağlı çalışan açık madencilik sahaları, hem kapladıkları alan itibarıyla güneş santrali kurulumuna elverişli, hem de trafo merkezleri ve iletim hatlarına halihazırda bağlantılı olduklarından güneş enerjisi dönüşümünde maliyet avantajına sahip.
Türkiye, net sıfır hedefine ulaşmak için 2030 yılına kadar kademeli kömürden çıkış planını bir an önce hazırlamalı; ekosistemi ve yerel halkın taleplerini önceliklendirerek kömür sahalarındaki güneş potansiyelini değerlendirmeli.
10,495 MW’lik 22 termik santral hesaplamaya dahil edildi
Çalışma kapsamında, toplam kurulu gücü 10.495 MW olan 22 kömürlü termik santrale kömür sağlayan açık maden ocağı hesaplamaya dahil edildi.
Saha alanları şöyle: Çan, Çan 2, Bolu-Göynük, Kangal, Seyitömer, Çayırhan, Orhaneli, Çatalağzı, Soma-B, Soma, Soma-Kolin, Polat1, Tufanbeyli, Tunçbilek, Yatağan, Yeniköy, Yeniköy-Kemerköy, Çumra Termik, Çumra, Afşin-Elbistan A, Afşin Elbistan B, Silopi
Raporun ana çıktıları ve öneriler
Raporda 22 kömürlü termik santrale kömür sağlayan kömür sahalarına 13.189 MW kurulu gücünde güneş enerji santrali kurulabileceği belirtilerek, bunun Türkiye’nin şu anda 7815 MW olan güneş enerjisi kurulu gücünü yüzde 170 artıracağına dikkat çekildi.
Rapora göre, bu kurulu güçten üretilecek 19.079 GWh elektrik, 6,9 milyon hanenin yıllık elektrik ihtiyacını karşılayabilir.
Yenilenebilir güneş enerjisi sayesinde yıllık 12,4 milyon ton CO2 emisyonunun önüne geçilebilir.
Bu yüksek güneş potansiyeli değerlendirilirken madencilikle bozulan arazilerin doğaya yeniden kazandırılmasının mümkün olup olmadığı mevzuata uygun biçimde tespit edilmeli ve yerel halkın mülkiyet hakkı korunarak kararlara katılımı sağlanmalı.
Türkiye taraf olduğu Paris Anlaşması’nın küresel sıcaklık artışlarını 1,5 derece ile sınırlama hedefine uygun olarak kömürden çıkış stratejisi oluşturmalı, mevcut kömürlü termik santraller için kapanma programı belirlenmeli.
Europe Beyond Coal Kampanyacısı Duygu Kutluay: “1,5 derece için en hızlı adım kömürden çıkmak”
Küresel sıcaklık artışlarını 1,5 derece ile sınırlandırmak için en hızlı ve önemli adım kömürden çıkmak. Avrupa’da 23 ülke ya elektrik üretimlerinde kömürü çıkardı ya da kömürden çıkış kararıyla kendilerine bir yol haritası hazırladı. Bu süreçte kullanılmaz haldeki eski kömür sahalarının güneş santrallerine çevirildiği örneklere giderek daha fazla rastlıyoruz. Raporumuzun da ortaya koyduğu gibi Türkiye’de de kademeli kömürden çıkış planı kapsamında tekrar eko sistemlere kazandırılamayacak kömür sahaları, yenilenebilir enerjiye geçişte önemli bir fırsat yaratabilir. Ülkemizin en büyük hazinesi doğal alanlarını enerji üretimine feda etmek yerine, kömür sahalarından uygun olanların kullanılabilmesi için gerekli planların yapılması gerekiyor.
Ekosfer Derneği YK Üyesi Barış Eceçelik: “19 milyar kWh elektrik üretilebilir”
Türkiye’nin bir yandan kömür santrallarını kapatması öte yandan da düşük karbonlu, yakıtta dışa bağımlılığı olmayan rüzgar ve güneş gibi enerji kaynaklarına geçmesi gerek. Sadece kömür santrallarının sahalarını güneş santrallarına dönüştürsek 19 milyar kWh (kilovatsaat) elektrik üretebiliriz. 2021’de taşkömürü ve ithal kömürden üretilen elektriğin üçte birini sadece bu santrallar üretebilir.
Greenpeace Akdeniz İklim ve Enerji Proje Sorumlusu Onur Akgül: “2030’a kadar kömürden çıkış hayal değil”
Açık kömür madencilik yapılan sahaların güneş enerjisi teknolojisine bırakılması, kısa süreler içinde enerji sektörünün emisyonlarını düşürebilir ve bunu önemli ölçüde düşük maliyetlerle gerçekleştirebilir. Bu süreçte, kömürden uzaklaşmayla halk sağlığında kaydedilecek hızlı iyileşme ve yeni doğal alan tahribatının önüne geçilecek olması ise diğer kazanımlar. 2030’a kadar kömürden çıkmak Türkiye için hayal değil.
Solar3GW Yönetim Kurulu Başkanı Bahadır Turhan: “Yepyeni bir trendi de tanıtıyoruz”
Bugün maalesef, ülkemizde fosil yakıtlı santrallerin yenilenebilir enerji santrallerince maddi olarak desteklenmesi gündemde iken, kömürlü termik santrallerin güneş enerjisi santrallerine dönüşümü için bir ön çalışma niteliğindeki bu rapor, karbonsuzlaşma maratonunda ilk adıma rehberlik ediyor. Nitekim, mevcut termik santrallerin kömür sahaları, güneş panelleri ile donatılabilecek kadar geniş ve çorak alanlar. Üstelik panellerin üreteceği elektriğin de şebekeye taşınması ve bağlanması için gerekli elektrik altyapısını barındırıyorlar. Özellikle bu raporda yer verdiğimiz batarya depolamalı alternatif modeller, temiz ve ucuz enerjiyi baz yük santral özelliğiyle şebekeye ulaştırabiliyor. Böylece elektrik üretiminde dünyada da yaygınlaşan yepyeni bir trendi ülkemizde de tanıtıyoruz.
WWF-Türkiye İklim ve Enerji Programı Müdürü Tanyeli Behiç Sabuncu: “Güneş enerjisi büyük fırsat sunuyor”
Kömürden elektrik üretimi gerek iklim, gerek halk sağlığına etkisi gerekse ekonomik açıdan topluma ve doğaya ağır bedeller yüklüyor. Türkiye’nin toplam sera gazı salımının dörtte birinin kömürden kaynaklandığını biliyoruz. Kömürlü termik santrallerin neden olduğu hava kirliliğinin erken ölümlere yol açan sağlık sorunlarını tetiklediği de bir gerçek. Diğer yandan küresel ölçekte yaşanan kriz enerji güvenliğinin yenilenebilir kaynaklardan sağlanmasının ne kadar önemli olduğunu bize bir kez daha gösterdi. 2053’te net sıfır olma hedefimizde samimi isek kömürden çıkışı acilen planlamalıyız. Bu çerçevede güneş enerjisi büyük bir fırsat sunuyor. Kömür Sahalarının Güneş Potansiyeli raporu bu fırsatın boyutlarını ve nasıl değerlendirebileceğimize dair ipuçlarını bize gösteriyor.