İngiltere, gıda atıklarının daha etkin yönetilmesi için yeni bir geri dönüşüm düzenlemesi getiriyor. Yeşil Haber olarak Türkiye için bu modelin nasıl uygulanabileceğini inceledik.
İngiltere’de atık yönetiminde yeni dönem
İngiltere hükümeti, atık yönetimini daha sürdürülebilir hale getirmek amacıyla ‘Simpler Recycling’ (Daha Basit Geri Dönüşüm) adı verilen yeni bir düzenlemeyi hayata geçiriyor. Bu kapsamda, hanelerin ve işletmelerin gıda atıklarını ayrı toplaması 2026 yılına kadar zorunlu hale getirilecek.
Yeni yasaya göre, işletmeler için 31 Mart 2025, haneler için 31 Mart 2026 tarihine kadar gıda atıklarının ayrı toplanması gerekecek.
Bu düzenlemenin amacı, gıda atıklarının depolama sahalarına gitmesini önlemek ve bunun yerine biyogaz üretimi ve kompost gibi sürdürülebilir yöntemlerle değerlendirilmesini sağlamak.
Geri dönüşüm mevzuatının finansal ve çevresel etkileri
Yeni yasa, yerel yönetimler ve atık toplama şirketleri için önemli değişiklikler getiriyor. Tahminlere göre, İngiltere genelinde 2.000 yeni gıda atığı toplama aracına ihtiyaç duyulacak. Yerel yönetimlerin bu süreçte yeni altyapılar oluşturması ve ek finansman sağlaması gerekecek.
Bu tür değişikliklerin uzun vadeli etkileri:
- Daha az metan salınımı: Gıda atıkları düzenli depolama sahalarına gitmek yerine kompost veya biyogaz üretimi için kullanılacak.
- Artan geri dönüşüm oranları: Organik atıklar farklı bir sistemde yönetilecek.
- Uzun vadede maliyet avantajı: Atık işleme maliyetleri düşecek ve yeni gelir kaynakları yaratılabilecek.
Avrupa’da gıda atık yönetimi nasıl işliyor?
İngiltere’nin aldığı karar, Avrupa genelinde uygulanan sürdürülebilir geri dönüşüm politikalarıyla paralel bir yaklaşım sergiliyor. Avrupa Birliği, 2023 yılına kadar tüm üye ülkelerin organik atıkları ayrı toplamasını zorunlu kılan bir düzenleme getirdi.
Bazı Avrupa ülkelerindeki uygulamalar:
- Fransa: 2024 itibarıyla tüm haneler ve işletmeler için organik atıkların ayrı toplanması zorunlu hale getirildi.
- İtalya: Ülke genelinde biyolojik atıkların büyük kısmı kompost veya biyogaz üretimi için ayrılıyor.
- Almanya: 2015 yılından bu yana biyolojik atıkların ayrı toplanması zorunlu.
Türkiye’de gıda atık yönetimi ne durumda?
Türkiye’de şu an için hanelerden gıda atıklarının ayrı toplanmasını zorunlu kılan ulusal bir düzenleme bulunmuyor. Çoğu belediyede evsel atıklar karışık şekilde toplanarak düzenli depolama sahalarına yönlendiriliyor.
Türkiye’de son yıllarda atılan bazı adımlar:
- Sıfır Atık Projesi kapsamında belirli kamu binalarında geri dönüşüm kutuları konumlandırıldı.
- İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerde kompost projeleri başlatıldı.
- Bazı belediyeler biyogaz tesisleri kurarak organik atıkların enerjiye dönüştürülmesini teşvik etmeye başladı.
İngiltere modeli Türkiye için bir yol haritası olabilir mi?
Türkiye’nin sürdürülebilir atık yönetimi konusunda gelişmesi için İngiltere’deki modelden alınabilecek bazı dersler var:
- Net hedefler ve zorunluluklar belirlemek: Türkiye, belirli bir tarihe kadar büyükşehirlerde pilot uygulamalar başlatabilir.
- Belediyelere finansal destek sağlamak: Yerel yönetimlerin lojistik ve altyapı yatırımlarına destek verilmesi gerekir.
- Halkı bilgilendirmek ve alışkanlıkları değiştirmek: İngiltere’de yapılan farkındalık kampanyalarına benzer çalışmalar, Türkiye’de de yapılmalı.
- Pilot uygulamalar ile başlamak: İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerde deneme projeleri uygulanmalı, ardından aşamalı olarak yaygınlaştırılmalı.
- Geri dönüşümden ekonomik katma değer sağlamak: Türkiye’nin tarım sektörü düşünüldüğünde, kompost üretimi büyük bir fırsat sunuyor.
Türkiye’de sürdürülebilir geri dönüşüm için hangi adımlar atılmalı?
İngiltere’nin yeni düzenlemesi, Türkiye için önemli dersler içeren bir model sunuyor. Avrupa’daki diğer ülkelerde olduğu gibi, Türkiye’nin de gıda atıklarını geri dönüşüm sistemine entegre etmesi, hem çevresel hem de ekonomik açıdan büyük avantajlar sağlayabilir.
Türkiye’nin atık yönetimi politikalarında nasıl bir yol izleyeceği önümüzdeki yıllarda netleşecek. İngiltere modeli Türkiye için bir örnek olabilir mi? Sizce Türkiye’de böyle bir uygulama başarılı olur mu? Görüşlerinizi bizimle paylaşın!