Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SÜT-D) 5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde çevre kirliliği, biyoçeşitlilik kaybı ve iklim değişikliği temel sorunlarıyla ilgili plastik kirliliğine karşı çağrı yaptı.
SÜT – D Başkanı Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu konuyla ilgili açıklamasında, “Halka erişimin en büyük küresel platformu ve milyonlarca insanın en güçlü uluslararası kutlaması olan 5 Haziran 2023 Dünya Çevre Günü’nün 50. yılında bu yıl “Plastik Kirliliğini Yenelim“ diyerek atık plastiğe döngüsel ekonomide değer katmanın istihdam ile gelir yaratmadaki mühim yerini vurguluyoruz” dedi.
Plastiği keşfeden, sağladığı kolaylık ve çözümlerle yaşayan insanın atık plastik yönetimini de iyi şekilde yapması gerektiğini belirterek, “Plastik döngüsel ekonomisi, yeşil sayılarının cazibesi bizleri bekliyor. Atmayalım, yakmayalım, ayrı toplayalım” açıklaması yaptı.
“Plastik kirliliğini yenme vakti”
SÜT – D Başkanı Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu
Aynı zamanda İTÜ Öğretim Üyesi olan Prof. Dr. Karaosmanoğlu şunları kaydetti: “BM Çevre Programı (UNEP) öncülüğünde 1973’ten bu yana düzenlenen 5 Haziran Dünya Çevre Günü’nün 50. yılında Fildişi Sahili ev sahipliğinde Hollanda desteğinde plastik kirliliği çözümüne odaklı “Plastik Kirliliğini Yenelim” diyerek çevre kirliliği, biyoçeşitlilik kaybı ve iklim değişikliği temel sorunlarımız için eylemleri hızlandırma gereği ile atık plastiğin döngüsel ekonomideki yerine odaklanıyoruz. Plastik kirliliğini yenme vaktinin geldi.
Faydalı kullanım ömrünü tamamlayan plastiklere, atık plastiklere kıymetli yerli ham madde olarak bakmalıyız. Çünkü plastikler ithal petrol ve doğal gazdan üretilirken atık plastik çıktığında yerli ham maddemiz, ulusal servetimiz olur. Atık önceliklemesinde En Az Atık Çıkarma; Yeniden Kullanım; Geri Dönüşüm/İleri Dönüşüm; Enerji ve Malzeme Geri Kazanımı ve Bertaraf sırası mühim. Atık plastik döngüsel ekonomide dönüşürek değer kazanırken endüstrinin döngüsel ekonomiye geçişinde de sistematik dönüşüm ve eylemleri hızlandırma gerekiyor. Ülkemiz bu gidişatın dışında kalmamalı. Bu değişim için dönüşüm şart.
“Plastik döngüsel ekonomisinin değişmek için dönüşüm yolu”
2022’de BM’ye üye 175 ülke plastik kirliliğini sona erdirme hedefli 2024’ün sonunda hazır olacak yasal bağlayıcı nitelikli anlaşma için tarihi kararı onayladı. Paris Anlaşması sonrasındaki en önemli ve çok taraflı bu anlaşma günümüzün ve yarınımızın sigortası kabul ediliyor. Çünkü insanın dostu plastikle yaşam, sadece ve sadece en iyi atık plastik yönetimi ile doğanın, çevrenin ve iklimin de dostu olabilir.
Plastiği keşfeden, sağladığı kolaylık ve çözümlerle yaşayan insan en iyi atık plastik yönetimini de başarmalıdır. Hükümetler, yerel yönetimler, iş dünyası, sivil toplum, akademi, medya ve yurttaşların plastik döngüsel ekonomisinin değişmek için dönüşüm yolumuzda bilim, teknoloji destekli çözümlerle eyleme geçmesi gerekiyor. Değişimi birlikte başarabiliriz.”
Plastik ekonomisinin korkutucu ve yeşil sayıları
Birleşmiş Milletler verisine göre her yıl yarısı tek kullanımlık 400 milyon tondan fazla plastik üretilirken, bu miktarın yüzde onundan azı geri dönüştürülüyor. Her dakika bir çöp kamyonu kadar, yılda 19-23 milyon ton diğer deyişle 2200 Eyfel Kulesi ağırlığı kadar atık plastiğin göllere, nehirlere ve denizlere karıştığı tahmin ediliyor. Bu miktarın 2040’a kadar üç katına çıkacağı öngörülüyor. Deniz çöpünün yüzde 85’ten fazlası, en kalıcı ve zararlı kısmı plastik. 800’den fazla deniz ve kıyı türü bu kirlilikten etkileniyor. Çapı 5 mm’den küçük mikroplastikler gıda, su ve havaya karışıyor.
Prof. Karaosmanoğlu, her birimizin yılda 50 binden fazla mikroplastiği tükettiğimize dikkat çekerek, “Plastik döngüsel ekonomisine geçip 2040’a kadar denize giren atık plastiği yüzde 80 oranında azaltırsak ve böylece petrol ve doğal gazdan plastik eldesini yüzde 55 oranında düşürerek 70 milyar dolar tasarruf sağlayabiliriz. Bu sayede iklim değişikliğine neden olan sera gazı salımları yüzde 25 azalabilir ve 700 bin ek iş yaratılabilir. Plastik döngüsel ekonominin yeşil sayılarının cazibesi bizleri bekliyor.
Öncelikle tek kullanımlık plastik tüketimimizi yaşamımızda mümkün her yerde azaltalım. Uzun ömürlü, dayanıklı plastik ürünleri satın alalım. Ambalajına tekrar doldurarak ürün satın alma seçeneklerini göz önüne alalım. Evde, okulda, işte, yolda, tarlada, ormanda atık plastik çıktığında, nefes alalım. Düşünelim. Atık plastiğin toprak, su ve havaya karışmasına sebep olmayalım. Aksi takdirde bitkiler, hayvanlar, mikroorganizmalarla birlikte dünyamızın nefesi azalır. Atmayalım, yakmayalım, ayrı toplayalım.” diye konuştu.