Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye Bölümü (GÜNDER) Başkanı Kutay Kaleli, halen inşaatı devam eden lisanslı ve lisanssız 1.000 MW’ye yakın güneş enerjisi projesinin Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması’ndan (YEKDEM) yararlanmak üzere işletmeye alınmasının planlandığını söyledi. Bu santrallerin devreye alınmasında korona virüsten dolayı gecikme riskine dikkat çeken Kaleli bu yıl sonunda sona ermesi planlanan YEKDEM’in bitiş tarihinin en az 6 ay süreyle güncellenmesini istedi.
GÜNDER Başkanı Kutay Kaleli yaptığı açıklamada şu görüşlere yer verdi: “İlk ortaya çıktığı andan itibaren etkili bir şekilde yayılan yeni tip korona virüsün (Covid-19) Türkiye’ye sirayet etmesi, başarılı bir yönetim felsefesi ve ön hazırlıkları sayesinde geciktirildi. Sürecin başlangıcından bu yana, Sağlık Bakanlığımız, Bilim Kurulu ve alanında yetkin akademisyenler, toplum sağlığına yönelik sorumluluklarını en etkin biçimde yerine getirmektedir. Bu sayede, Türkiye’nin söz konusu küresel sorundan en az etkilenen ülkelerden birisi olması için çalışmalar hızla devam etmektedir. Yapılan tüm bu çalışma çerçevesinde sunulan destekler için yetkililerimize teşekkürü borç biliriz.
FOTOVOLTAİK TEDARİĞİNDE İPTAL VE ERTELEME YAŞANIYOR
Dünya Sağlık Örgütü tarafından “pandemi” olarak tanımlanan ve tüm dünyanın sağlık için teyakkuza geçtiği virüs salgını, hiç şüphesiz enerji sektörünü ve tüm ekonomiyi de etkisi altına almıştır. Korona virüs salgınının diğer sektörlerde olduğu gibi enerji sektöründeki etkileri, fotovoltaik ekipman tedarik zincirinden çok sayıda uluslararası sektör etkinliğinin iptaline ve ertelenmesine kadar ulaşmış bulunuyor.
Güneş enerjisi sektöründeki etkilerine bakıldığında, küresel tedarik zincirlerinde ve üretimde gecikmeler yaşanmaya başladığı görülmektedir. Özellikle, güneş sektörü için ekipman üretimlerinde başı çeken Çin’in küresel etkileri zamanla artacaktır. Çin’den sağlanan hammaddeler nedeniyle yerel güneş panelleri üretimi de etkilenecek ve bu durum, dünya çapında güneş panelleri ve ürünlerinin fiyatlarında kısa süreli bir artış anlamına gelecektir.”
“SEKTÖRDE LOJİSTİK SORUNLAR YAŞANMAKTADIR”
GÜNDER Başkanı Kutay Kaleli, güneş enerjisi sektöründeki modül ve invertör gibi anahtar ekipmanların temininin, koronavirüs salgınından en fazla zarara uğrayan alanlar olduğunu belirterek, şunları kaydetti: “Modül üretiminde yer alan birçok hammadde, yani silikon wafer, alüminyum çerçeveler, bağlantı kutusu ve konnektör gibi yardımcı malzemelerde, Çin’deki kısıtlanan tedarik zinciri nedeniyle lojistik problemler yaşanmaktadır. Nakliye ve lojistik hizmetlerin hacmindeki bu önemli azalma, projelerin şebeke bağlantılarında kaçınılmaz gecikmelere yol açacaktır.
Bilindiği üzere halen inşaatı devam eden lisanslı ve lisanssız 1.000 MW’ye yakın Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizmasından (YEKDEM) yararlanmak üzere işletmeye alınması planlanan güneş enerjisi santrali bulunmaktadır. Bu santraller de virüs kaynaklı piyasalarda oluşacak arz ve talep şoklarından etkilenecek ve finansman koşullarında da ortaya çıkabilecek belirsizlikler nedeniyle gecikmeler yaşanabilecektir.
Medipol Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kerem Alkin tarafından kaleme alındığı üzere, Çin ve Uzakdoğu’nun virüs salgınında öncelikli coğrafya olduğu bir periyottan, hem Batı Avrupa, hem de ABD ile Kanada’nın öne çıktığı; Dünya Sağlık Örgütü’nün ‘salgının merkezinin artık Avrupa’ olarak açıkladığı bir periyoda geldik. Gelinen noktada, uluslararası ekonomi çevrelerinde 3 temel senaryo üzerinde durulmaktadır.”
“GÜNEŞ PROJELERİNDEKİ GECİKME DE MÜCBİR SEBEP SAYILSIN”
YEKDEM mekanizmasına göre en son Aralık 2020’de devreye girmesi gereken santraller için mücbir sebep kaynaklı mevcut gecikmeler göz önünde bulundurularak bu tarihin ötelenmesi gerektiğini belirten Kutay Kaleli şunları söyledi: “Hıızlı Toparlanma’ adı verilen 1. senaryoya göre, içinde bulunduğumuz 1. çeyrekte Hubei dışı Çin en geç nisan ortası yüzde 80 kapasiteyle ekonomik faaliyetlerine dönüş yapacak ve virüs nisan ayında Doğu Asya ve Avrupa’da kontrol altına alınacaktır.
İkinci çeyrekte ise virüsün Orta Doğu’da kontrol altına alınması ve tüketici güveninin de iyileşmeye başlayarak küresel talebin normalleşeceği öngörülmektedir. Ölüm oranlarının düştüğü bu dönemde virüsün mevsimsel dayanıklılığı düşük çıkacak, hava trafiği ve turizm faaliyetleri hızlanacaktır.
Bu senaryoya göre, salgının küresel ekonomi ve ticarete etkisi yılın 2. Çeyreğine yansımayacaktır. 3. ve en kötü senaryo ise ‘Küresel Resesyon’ olarak adlandırılmaktadır. Bu senaryoya göre, Hubei dışı Çin nisan ortası en iyi koşullarda üretim kapasitesinin ancak yüzde 40’ına dönebilecektir. Bu senaryoda, özel tüketim, mal ve hizmet ihracatı ile finans piyasaları ciddi zarar görecektir. Tüketici güveni dip seviyeleri görürken küresel havacılık kısıtlamaları yıl boyu devam edecektir.
KÜRESEL RESESYONUN MALİYETİ 2-2.5 TRİLYON DOLAR OLU
Üçüncü senaryonun gerçekleşmesi durumunda, küresel resesyonun dünya ekonomisine etkisinin 2 ile 2,5 trilyon dolar kayıp olacağı belirtiliyor. GÜNDER olarak tüm bu değerlendirmeler ışığında, YEKDEM bitiş tarihinin 2020 sonu yerine uzmanların da belirttiği 1. ve 2. senaryo çerçevesinde, en az 6 ay ötelenecek şekilde güncellenmesi önerisinde bulunmak isteriz. Yenilenebilir enerji sektörünün diğer paydaşlarının da vurguladığı gibi, YEKDEM mekanizmasına göre en son Aralık 2020’de devreye girmesi gereken santraller için mücbir sebep kaynaklı mevcut gecikmeler göz önünde bulundurularak bu tarihin ötelenmesi gerektiğini düşünüyoruz.
GÜNDER olarak, tüm dünyada mücadele edilen korona virüsüne karşı tedbir almak amacıyla bir sonraki duyuruya kadar dernek etkinlik ve toplantılarını erteleme ve ofis çalışanlarının evden çalışması kararını almış bulunmaktayız. Yeni tip korona virüs tedbirlerine yönelik Sağlık Bakanlığı ve Bilim Kurulu tarafından ilan edilen ve vurgulanan önlemlere tüm vatandaşların riayet etmesi ve kamuoyunun bu konuya hassasiyet göstermesi gerekmektedir.”