Çin, dünyada rüzgar ve güneş enerjisi alanında lider konumunu sürdürmeye devam ediyor. Global Energy Monitor’a (GEM) göre, Çin’de inşaat aşamasında olan rüzgar ve güneş enerjisi kapasitesi, dünyadaki diğer ülkelerin toplam kapasitesinin iki katına eşdeğer.
Global Energy Monitor (GEM) verilerine göre, Çin’de 180 GW’lık güneş ve 159 GW’lık rüzgar enerjisi projeleri inşaat aşamasında bulunuyor. Bu projeler, Güney Kore’nin enerji ihtiyacını karşılayacak kapasitede ve dünyadaki diğer ülkelerin inşaat aşamasındaki yenilenebilir enerji projelerinin toplam kapasitesinin iki katı kadar. GEM’in Global Güneş Enerjisi Takipçisi ve Global Rüzgar Enerjisi Takipçisi’ne göre, Çin’de inşaat aşamasına geçmiş toplam 339 GW’lık kapasite, ülkedeki tüm önerilen rüzgar ve güneş enerjisi projelerinin üçte birini oluşturuyor. Bu oran, dünya genelindeki yenilenebilir enerji projelerinin inşaat aşamasına geçme oranının sadece %7 olduğu düşünüldüğünde oldukça yüksek.
Toplam Güneş ve Rüzgar Enerjisi Kapasitesi
2024 yılının ilk yarısında, Çin’in toplam kurulu elektrik üretim kapasitesi 3,000 GW’yi aştı. Bu dönemde güneş enerjisi kapasitesi 710 GW’ye, rüzgar enerjisi kapasitesi ise 470 GW’ye ulaştı
2023’te yenilenebilir enerjide rekor artış
Çin, 2023 yılında, önceki üç yılın toplamından daha fazla güneş enerjisi kurulumunu gerçekleştirdi. 2022 yılında güneş enerjisi kapasitesi rüzgar enerjisini geride bıraktı ve 2023’te bu fark daha da açıldı. Bunun başlıca sebepleri arasında, Çin’in “ilçe çapında güneş enerjisi modeli” ile güneş enerjisinin yaygınlaşması bulunuyor. Bu model, belirli bir ilçe veya bölgede yaygın bir şekilde güneş enerjisi panellerinin kurulmasını teşvik eden bir politika olarak tanımlanabilir. GEM’in verilerine göre, 2023 yılında eklenen güneş enerjisinin neredeyse yarısı konut çatılarında kuruldu.
“İlçe çapında güneş enerjisi modeli”, yerel yönetimlerin ve halkın güneş enerjisi projelerine katılımını artırarak, güneş enerjisi panellerinin geniş bir alana yayılmasını sağlıyor. Bu model kapsamında, merkezi olmayan ve daha küçük ölçekli güneş enerjisi sistemleri, özellikle konut çatılarında kuruluyor. Bu da güneş enerjisinin daha erişilebilir ve yaygın hale gelmesini sağlıyor.
Rüzgar enerjisindeki büyüme ve dağılım
2023 yılında rüzgar enerjisinde de önemli bir büyüme kaydedildi. Çin’de 51 GW’lık yeni rüzgar kapasitesi eklenirken, bu artış, ABD hariç tüm ülkelerin mevcut işletme kapasitesini aşıyor. İç Moğolistan, Sincan, Hebei, Shanxi, Shandong ve Gansu gibi kuzeybatı ve kuzey eyaletleri, rüzgar enerjisi kurulumlarında başı çekiyor. Ayrıca, Jiangsu eyaleti, Çin’deki açık deniz rüzgar enerjisi projelerinde lider konumunda bulunuyor.
Çin’in gelecek projeksiyonu ve hedefleri
Çin, 2024 yılı sonunda 1.200 GW’lık kurulu rüzgar ve güneş enerjisi kapasitesine ulaşmayı hedefliyor. Bu hedef, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in altı yıl önce verdiği taahhütten altı yıl önce, ve GEM’in geçen yılki tahminlerinden bir yıl daha erken gerçekleşmiş olacak. Çin, 2020 yılı seviyelerine kıyasla yenilenebilir enerji kapasitesini 2030 yılına kadar üç katına çıkarmayı hedefliyor.
Engeller ve zorluklar
Çin’in kömür merkezli enerji şebekesi, yenilenebilir enerji artışını karşılamakta zorlanıyor. 2024 yılı itibarıyla ülke genelinde güneş enerjisi kesintisi oranı %5’i aşmış durumda ve bu oran hükümetin belirlediği kritik seviyenin üzerinde. Özellikle kuzeybatı ve kuzey eyaletlerinde, şebeke kapasitesi ve dağıtım ağının yetersizliği nedeniyle güneş enerjisi kesintisi oranları %10’u aşıyor.
Bu durum, daha önce Kaliforniya’da da yaşanmıştı ve bu konuya “Kaliforniya Örneğiyle Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Zorlukları” başlıklı yazımızda değinmiştik. Türkiye de bu tecrübelerden ders alarak, benzer sorunlarla karşılaşmamak için şebeke kapasitesini ve dağıtım ağını güçlendirmeli, yenilenebilir enerji entegrasyonuna yönelik planlamalar yapmalıdır. Daha fazla bilgi için Kaliforniya Örneğiyle Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Zorlukları makalesini inceleyebilirsiniz.
Geleceğe dönük stratejiler
Çin’in yenilenebilir enerji yatırımlarındaki hızlı büyüme, ülkenin enerji sektöründeki karbon emisyonlarının 2030’dan önce zirve yapabileceğini gösteriyor. Ancak, enerji yetkilileri, kömür santrallerinin erken kapatılmasının ekonomik maliyetlerinden kaçınmak amacıyla bu zirveye resmi hedeften önce ulaşmayı planlamıyor.
Global Energy Monitor (GEM)
Dünya genelindeki temiz enerji hareketini destekleyen bilgileri paylaşıyor. Uluslararası enerji görünümünü inceleyerek ve veritabanları, raporlar ve etkileşimli araçlar oluşturarak, dünya enerji sistemi hakkında açık bir rehber oluşturmaya çalışıyor. GEM’in raporun tamamına ve diğer detaylara ulaşmak için tıklayabilirsiniz.
“İlçe çapında güneş enerjisi modeli” Türkiye için örnek teşkil edebilir mi?
Türkiye’de benzer bir uygulama şu anda yürürlükte değil. Ancak, Çin’in “tüm ilçe güneş enerjisi” modeli, Türkiye için örnek teşkil edebilir ve yenilenebilir enerji yatırımlarını artırmada etkili bir strateji olabilir. Bu model, yerel yönetimlerin ve bireylerin güneş enerjisi projelerine katılımını teşvik edebilir. Özellikle güneş potansiyeli yüksek bölgelerde, konut çatılarında güneş enerjisi sistemlerinin kurulması, enerji bağımsızlığını artırabilir ve karbon emisyonlarını azaltabilir.
Türkiye’de bu tür bir uygulamanın yaygın olmamasının nedenleri arasında maliyetler ve finansman imkanlarının kısıtlılığı, bürokratik süreçler ve izin prosedürleri bulunabilir. Ancak, devlet teşvikleri ve politik destek ile bu engeller aşılabilir ve güneş enerjisi projeleri hızla yaygınlaştırılabilir.
Sonuç olarak, Çin’in “tüm ilçe güneş enerjisi” modeli, Türkiye için örnek alınabilecek başarılı bir uygulama olabilir. Türkiye, bu modelin avantajlarını değerlendirerek, yenilenebilir enerji kapasitesini artırabilir ve sürdürülebilir bir enerji geleceği inşa edebilir.