Yenilenebilir enerji finansmanına erişim, gelişmekte olan ülkeler için önemli bir zorluk olmaya devam ediyor. Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) başta Afrika, Asya olmak dünyanın değişik bölgelerinde yer alan kimi ülkelerin yeterli enerji altyapısının bulunmaması nedeniyle son derece dezavantajlı durumda kaldığına dikkat çekerken, yenilenebilir enerjiye geçiş politikalarının benimsenmesi halinde bu ülkelerin derin ve kalıcı sosyo ekonomik faydalar elde etmeleri için eşsiz bir fırsat olduğunun altını çiziyor.
IRENA’ya göre, gelişmekte olan ülkelerde düşük karbonlu bir enerji sistemine doğru ilerlemenin göreceli hızı mütevazı bir seyir izliyor. Bunun nedeni olarak da sürdürülebilir kalkınmanın gerçekleştirilmesi ve iyileştirilmiş enerji güvenliğinin sağlanması, daha fazla enerji bağımsızlığı, istihdam yaratma ve daha kapsayıcı ekonomik katılım gibi temel ekonomik hedeflerden ödün verilmesi gösteriliyor.
Yalnızca Sahra altı Afrika’daki yatırım ihtiyacının, kalkınma hedefleri ve iklim hedefleriyle uyumlu olması için 2050’ye kadar yıllık 105 milyar ABD Doları olacağı tahmin ediliyor.
180’DEN FAZLA PROJE FİNANSMAN BAŞVURUSU
Bugüne kadar IRENA’nın CIP faaliyetleri 180’den fazla proje finansman başvurusu ve 50 aktif iş ortağı destek taahhüdü ile sonuçlandı.
IRENA tarafından SEforAll, UNDP ve Yeşil İklim Fonu (GCF) ile birlikte başlatılan İklim Yatırım Platformu (CIP), dört ortak kuruluşun yeteneklerini ve kaynaklarını, gelişmekte olan ülkelerdeki yatırım ihtiyaçlarını karşılamak ve çözmek için biraraya getirmeyi amaçlıyor. Ve düşük karbonlu enerji hedeflerine ulaşmak için adım adım bir değişiklik başlatıyor. Bu işbirliği platformu ülkeleri hedef belirleme, uygun bir yasal ve düzenleyici ortam oluşturma ve sermaye akışlarını teşvik etmek için risk azaltma önlemleri geliştirme konusunda destekliyor.
SERMAYE AKIŞI ÖNÜNDE BİRÇOK ENGEL VAR
IRENA’ya göre gelişmekte olan piyasalarda artan sermaye akışlarının önündeki birçok engel bulunuyor. Bunların başında yerel geliştiricilerin yatırımcıya hazır projeler üretme kapasitesinin sınırlı olması, erken aşama geliştirme riski için zayıf yatırımcı iştahının bulunması geliyor. Ayrıca bu projeleri mümkün kılacak politikaların eksikliği ve düzenleyici ortama dair yasal çerçevelerin bulunmaması gibi zorluklar da önemli. İşbirliği platformu CIP tam bu noktada kişiye özel, ülkeye özgü çözümler geliştirmek için bu konulara yoğunlaşmış durumda.
Bu sürecin kolaylaştırıcısı olarak IRENA’nın merkezi rolünün çok önemli olduğu belirtilirken, IRENA, işbirliği platformu CIP’nin, risk iştahı, coğrafi kapsam ve yeterlilik kriterlerine ilişkin anlayışından yola çıkarak projeleri finansal ortakların kriterlerine de uyumu olacak şekilde yönlendirmek için çalışıyor. Bunu yaparken de hem zamandan hem de paradan tasarruf şansı yaratıldığını altı çiziliyor.
İSPANYA KALKINMA BANKASI İLE İŞBİRLİĞİ İYİ BİR ÖRNEK
Bu konudaki işbirliğine verilen bir örnek İspanya Kalkınma Bankası COFİDES ile ilgili. CIP bir projede COFIDES ile çalışıyor. COFIDES, CIP proje havuzundan temin edilen Sahra altı Afrika’daki ülkelerdeki uygun küçük ve orta ölçekli şebeke dışı projelere imtiyazlı krediler sağlamayı kabul etti. Projeler arasında Burkina Faso’da bir güneş enerjisi platformu girişimi, Senegal’de 36 köyün elektrifikasyonu ve Benin’de 20.000 güneş sulama kiti dağıtımı yer alıyor.
Öte yandan IRENA yenilenebilir enerji projelerinin banka finansmanına konu olacak şekilde geliştirilmesi yanı sıra daha fazla yatırımcıya hazır proje teklifleri üretilmesine de katkı sağlamayı hedefliyor.
Benzer şekilde, platform altında toplanan geniş ve büyüyen ortaklar havuzu sayesinde gelişmekte olan ülkelerdeki konsolide ve modernize edilmiş bir finansman fırsatlarına erişim kolaylaşırken, bu projelerin önemli bir kısmı politika olarak IRENA’nın desteğini de arkasında hissediyor.
YATIRIM FORUMLARI 2021’DE HIZ KAZANACAK
COVID-19 salgını nedeniyle yatırım forumlarında yaşanan gecikmelere rağmen proje geliştirmeyi destekleme çalışmaları devam ediyor.
Gelecek yılın başlarından itibaren IRENA, proje tarafları ile hükümetleri ve finansal paydaşları muhtemel işbirliği alanlarını belirlemek ve karar vericilerin yenilenebilir enerji için güçlü olanak sağlayan ortamlar geliştirme becerilerini güçlendirmek amacıyla bir dizi bölgesel yatırım forumuna ev sahipliği yapacak.
Verilen bilgiye göre yatırım forumları, faaliyetlerin ülkelerin özel ihtiyaçlarına göre ayarlanmasına olanak tanıyan 14 bölgesel kümenin etrafında düzenleniyor. Kümeler, Karayipler, Pasifik adaları ve Güneydoğu Avrupa için belirli kümelerle birlikte Afrika’da beş alt bölge, Asya’da dördü ve Latin Amerika’da iki alt bölge etrafında oluşturuldu.
IRENA, yenilenebilir enerji projesi geliştirmek isteyen ve bu projelere uygun finansal kaynaklar yaratmak isteyen şirketlerinin IRENA’ya başvurması ve web sitesi üzerinden proje kaydı yaptırılması gereğini hatırlatıyor.