Avrupa Birliği, Çin’den gelen elektrikli araçlara rekabet eşitsizliği yarattığı iddiasıyla yüksek ek vergiler getirme kararı aldı.
Bu karar, Avrupa’daki Çinli otomobil üreticilerini zor durumda bırakarak küresel ticaret savaşlarını alevlendirebilir.
AB’den Çin’e elektrikli araç şoku
Avrupa Komisyonu, Çin menşeili elektrikli araçlara yönelik kapsamlı bir soruşturmanın ardından önemli bir adım attı. İddialara göre Çinli üreticiler, haksız sübvansiyonlar sayesinde Avrupa pazarına düşük fiyatlarla giriş yapıyor ve Avrupalı rakiplerine zarar veriyor. Bu nedenle, 4 Temmuz 2024 itibarıyla Çin’den ithal edilen elektrikli araçlara %17,4 ile %38,1 arasında değişen oranlarda ek vergiler uygulanacak. Bu durum, BYD, Geely, SAIC Motor gibi dev Çinli üreticilerin yanı sıra Tesla gibi Çin’de üretim yapan uluslararası markaları da etkileyecek.
“Haksız Rekabet” iddiaları ve Çin’in tepkisi
AB Ticaret Komiseri Valdis Dombrovskis, kararın “gerçekler ve kanıtlara” dayandığını vurgularken, Çin Ticaret Bakanlığı sözcüsü kararı “korumacı bir eylem” olarak nitelendirdi ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarına aykırı olduğunu savundu. Çin, bu haksız vergilendirmeye karşı misilleme yapmaktan çekinmeyeceğini açıkladı.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Lin Jian, AB’nin soruşturmasını “tipik korumacılık” olarak eleştirerek Pekin’in “meşru haklarımızı ve çıkarlarımızı korumak için gerekli tüm önlemleri alacağını” belirtti. Çin Ticaret Odası, Çin hükümetinin büyük motorlu ithal otomobillere %25’e kadar tarife uygulayabileceği bilgisini paylaştı. Bu durum, Avrupa otomobil üreticileri BMW ve Mercedes-Benz gibi firmaları etkileyebilir. Çin, hem AB’den hem de ABD’den araç ithalatına yönelik kendi tarifelerini tehdit etti ve AB Komisyonu’nun soruşturma sonuçlarını paylaşmasını talep etti.
Küresel ticaret savaşları mı kapıda?
AB’nin bu hamlesi, küresel elektrikli araç ticaretinde yeni bir cephe açma potansiyeli taşıyor. Çin, Avrupa’nın en büyük elektrikli araç ithalatçısı konumunda. 2023’te AB’nin Çin’den yaptığı elektrikli araç ithalatı 11,5 milyar dolara ulaştı. Bu, 2020’ye göre yaklaşık %600’lük bir artış anlamına geliyor. Vergi artışları, Avrupa’daki Çinli elektrikli araç fiyatlarını yükseltecek ve bu da Avrupa’daki elektrikli araç pazarında önemli bir paya sahip olan Çinli üreticilerin rekabet gücünü büyük ölçüde baltalayacak.
ABD ve Türkiye’nin Çin’e karşı benzer adımları
ABD de Çin menşeli elektrikli araçlara yönelik ek vergiler getirme kararı aldı. Biden yönetimi, Çin’den ithal edilen elektrikli araçlara %25 oranında ek gümrük vergisi uygulamaya başladı. Yeni planla birlikte yaklaşık %100’e çıkarılacak. Türkiye de benzer bir adım attı ve Çin’den ithal edilen elektrikli araçlara %40 ek gümrük vergisi uygulama kararı aldı. Türkiye’nin bu kararı, yerli üretimi teşvik etmeyi ve dış ticaret dengesini korumayı hedefliyor. Türkiye’nin yerli otomobil markası TOGG’un pazarda daha güçlü bir konum elde etmesine katkıda bulunması bekleniyor.
Avrupa’daki tüketiciye etkisi
Yeni vergilerin Avrupa’daki tüketicilere yansıması da kaçınılmaz görünüyor. Çinli elektrikli araçlar, genellikle daha uygun fiyatlarıyla dikkat çekiyor. Vergi artışları, bu araçların fiyatlarını yükselterek Avrupa’daki tüketicilerin elektrikli araçlara erişimini zorlaştırabilir. Bu durum, Avrupa’nın iklim hedefleri doğrultusunda elektrikli araç kullanımını teşvik etme çabalarına da zarar verebilir.
Türkiye’ye muhtemel yansımaları
Türkiye, hem Avrupa hem de Çin ile yakın ekonomik ilişkilere sahip bir ülke. AB’nin bu kararı, Türkiye’nin otomotiv sektörünü ve elektrikli araç pazarını da etkileyebilir. Türkiye, Çin’den elektrikli araç ithalatında artış trendindedir. Yeni vergiler, bu araçların Türkiye’deki fiyatlarını da artırarak tüketicileri etkileyebilir.
Ek bilgiler ve istatistikler
Dünya genelinde elektrikli araç pazarında önemli gelişmeler yaşanıyor. 2022 yılı sonu itibarıyla dünya genelinde yaklaşık 16 milyon elektrikli araç kullanılıyordu ve bu sayının 2023’te 20 milyona ulaştığı düşünülüyor. Uluslararası Enerji Ajansı’nın çeşitli senaryolarına göre, 2030 yılında küresel elektrikli araç stokunun 145 milyon ile 230 milyon arasında olması bekleniyor.
Avrupa ve Çin, elektrikli araç pazarında lider konumda bulunuyor ve 2023’te küresel elektrikli araç satışlarının yaklaşık %60’ını bu iki bölge gerçekleşti. Her iki bölge de elektrikli araçların benimsenmesini teşvik etmek için önemli politikalar ve teşvikler uyguluyor. Çin, elektrikli araç üretimi ve kullanımı konusunda dünya lideri konumunda.
Türkiye’de elektrikli araç (EV) pazarındaki büyüme, yeni düzenlemeler ve yatırımlarla hız kazanıyor. 2023 sonu itibarıyla Türkiye’deki elektrikli araç stoku 8.600 civarındaydı ve bu sayının önümüzdeki yıllarda önemli ölçüde artması bekleniyor. Türkiye’nin yerli elektrikli araç markası TOGG, 2023 yılında Gemlik tesisinde üretime başladı ve ilk modelinin 2024’ün ilk çeyreğinde satışa sunulması bekleniyor.