Yenilikçi sistem sayesinde, metro frenlemesi sırasında ortaya çıkan kinetik enerji, elektrik enerjisine dönüştürülerek hem metro istasyonlarında hem de kent genelindeki şarj noktalarında kullanılıyor.
İspanya’nın Barselona şehri, sürdürülebilir şehir içi ulaşım konusunda öncü bir adım atarak MetroCharge projesi ile metro trenlerinin frenleme esnasında ürettiği enerjiyi elektrikli araç (EV) şarj istasyonlarına yönlendiriyor. Bu sayede, Barselona karbon emisyonlarını azaltırken enerji verimliliğini de artırıyor.
Metro fren enerjisi nasıl elektrikli araçları şarj ediyor?
Regeneratif frenleme teknolojisi, raylı sistemlerde ve otomotiv sektöründe uzun süredir kullanılan bir yöntem. Geleneksel frenleme sistemlerinde kinetik enerji sürtünme yoluyla ısıya dönüştürerek kaybolurken, regeneratif frenleme bu enerjiyi elektrik enerjisine çeviriyor ve geri kazandırıyor. Bu sayede, Barselona metrosu frenleme sırasında açığa çıkan enerjiyi, ısı yerine elektrik enerjisine dönüştürerek hem trenlerin güç ihtiyacını karşılamakta hem de şarj istasyonlarına yönlendirmekte.
Barselona metrosu bu teknolojiyi şu alanlarda değerlendiriyor:
- Metro istasyonlarının aydınlatma, havalandırma ve asansör sistemlerini çalıştırma
- Metro trenlerini destekleme
- Şehir genelinde elektrikli araçlar için şarj istasyonlarına enerji sağlama
Şehir planlamasında enerji verimliliğinin rolü
Barselona Katalonya Politeknik Üniversitesi’nden (UPC – Universitat Politècnica de Catalunya) elektrik mühendisliği profesörü Álvaro Luna, bu sistemin şehir planlaması açısından önemli bir yenilik olduğunu belirtiyor ve ekliyor: “Şarj istasyonları metro istasyonlarına yakın olduğu için, fazla enerji genel elektrik şebekesine yönlendirilmek yerine doğrudan şarj noktalarına gidiyor. Bu da sağlayıcının daha düşük fiyatlar sunmasına olanak tanıyor.”
Ekonomik ve çevresel kazanımlar
Barselona’nın toplu taşıma şirketi TMB (Transports Metropolitans de Barcelona) tarafından yürütülen bu proje 7,3 milyon Avro bütçeyle hayata geçirildi ve Avrupa Birliği fonlarından destek aldı. Sistem sayesinde enerji maliyetlerindeki düşüşle birlikte, yatırımın 4 yıl içinde kendini amorti etmesi bekleniyor.
- Metro sisteminin toplam enerji tüketiminde %6 tasarruf sağlanıyor.
- 163 metro istasyonunun 28’i tamamen bu sistemin ürettiği enerjiyle çalışıyor.
- İlave olarak güneş panelleri entegre edilerek yenilenebilir enerji kapasitesi artırılıyor.
İspanya’nın yeşil dönüşüm süreci
İspanya, AB’nin pandemi sonrası toparlanma planı kapsamında sürdürülebilir ulaşım stratejilerini hızlandırmaya çalışıyor. Çinli CATL ve Stellantis gibi şirketlerin ülkeye yaptığı yatırımlarla elektrikli araç batarya üretimi desteklenirken, hala önemli altyapı eksiklikleri bulunuyor.
En büyük sorunlardan biri şarj altyapısının yetersizliği. İspanya’da şu anda 37.000 şarj noktası bulunuyor ve bu rakam 2021’da belirlenen 100.000 hedefine ulaşmaktan oldukça uzak. Barselona metrosundaki bu yenilikçi model şehirler için önemli bir örnek teşkil etse de, ülke genelinde daha geniş ölçekli çözümler gerekiyor.
Şehirlerin yenilenebilir enerji çözümlerine uyumu
Barselona’nın MetroCharge projesi, kent içi altyapının sürdürülebilir enerji çözümleriyle nasıl entegre edilebileceğini gösteren başarılı bir örnek. Regeneratif frenleme, güneş panelleri ve elektrikli araç şarj noktalarının bir araya gelmesiyle enerji verimliliği artırılıyor ve karbon ayak izi azaltılıyor. Bu proje, sadece Barselona’nın sürdürülebilir ulaşım hedeflerine katkı sağlamakla kalmayıp, dünya genelindeki diğer büyük şehirler için de ilham verici bir model sunuyor. Özellikle yoğun toplu taşıma sistemlerine sahip kentler, metro ve tren gibi raylı sistemlerden elde edilen regeneratif enerjiyi şarj altyapısına entegre ederek benzer çözümleri uygulayabilir. Bu yaklaşım, şehirlerin enerji verimliliğini artırmasına ve karbon emisyonlarını önemli ölçüde azaltmasına yardımcı olabilir.