Dünya nüfusunun %15’ine karşılık gelen 1 milyar 150 milyon nüfusa sahip Afrika kıtası ile Türkiye’nin ticaret hacmi 2003 yılında 5,47 milyar dolar iken, 2014 yılında 4 katlık bir artışla 23,4 milyar dolara yükseldi. 2016 yılında ise bu rakam 16,7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ülkemizin kıtadaki toplam yatırımlarının değerinin ise 6 milyar doları aştığı tahmin edilmektedir.
Kenya ekonomisinin 2030 yılına kadar ortalama yüzde 6.2 oranında istikrarlı bir büyümeyle seyredeceği ve bu performansın diğer Afrika ekonomilerinin üzerinde olacağı belirtilmektedir. Bu sebeple 2017 yılının ilk çeyreğinde yüzde 4.7 büyüyen Kenya’nın, taşıdığı potansiyelle Türk şirketlerimiz için de çok önemli fırsatlar barındırdığı bir gerçektir. Ek olarak gerek bankacılık sistemi, gerekse ulaşım açısından Türk yatırımcılara güvenli ticaret imkanı sunmakta olup, Kenya’ya haftanın 7 günü İstanbul’dan uçak seferleri bulunmaktadır.
Kenya-Türkiye İş Konseyi Üyesi Leonard Khafafa ise Türkiye ile Kenya arasında ticari anlamda önemli bağların olduğunu ifade ederek, “Türkiye, 20 yıl önce bizim bulunduğumuz yerdeydi. Biz de ekonomimizi Türkiye gibi büyütmek istiyoruz” ifadelerini kullandı. Toplantıda ayrıca Aktif Bank yetkilileri, Afrika pazarına yönelik çalışmalarıyla ilgili katılımcılara bilgiler verdi. Konuşmaların ardından Kenya ve Bursa iş dünyası temsilcileri ikili iş görüşmeleri gerçekleştirdi.
600 MİLYON İNSANIN ELEKTRİĞE ERİŞİMİ YOK
Afrika’da 600 milyonun üzerinde kişinin elektriğe erişimi olmamakla birlikte, artan şehirleşme ve yatırımlara bağlı enerji talebi her geçen gün artmaktadır. Afrika kıtasında 2000-2012 yıllarında elektrik enerjisi talebi yüzde 35 artmıştır.
Afrika kıtası ile ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi ve çeşitlendirilmesi misyonu ile faaliyetlerini gerçekleştiren DEİK/Türkiye-Afrika İş Konseyleri, “Birlikte düşün, birlikte harekete geç ve birlikte kazan” teması ile Türkiye-ECOWAS Ekonomi ve İş Forumu’nu Şubat 2018’de İstanbul’da gerçekleştirdi.
Türkiye ile Batı Afrika Ülkeleri Ekonomi Topluluğu’nun buluştuğu Türkiye-ECOWAS Ekonomi ve İş Forumu’nun ilk günkü açılış oturumu, T.C. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, DEİK Başkanı Nail Olpak, ECOWAS Sanayi ve Özel Sektörü Geliştirme Komiseri Kalilou Traore, Batı Afrika Ticaret ve Sanayileri Federasyonu (FEWACCI) Başkanı Germain Essohouna Meba, ECOWAS üyesi ülkelerin Bakanları ile binden fazla Türk ve Afrikalı iş insanının katılımı ile 22-23 Şubat 2018 tarihlerinde Ekonomi Bakanlığı ev sahipliğinde DEİK organizasyonu ile İstanbul’da gerçekleştirildi.
Sadece günümüz için değil önümüzdeki dönemde de sadece Türkiye’nin değil bir çok ülkenin de özellikle enerji sektörüne yatırım odağını Afrika oluşturacağı açık bir şekilde görülmektedir.
AFRİKA’DA YATIRIM İÇİN TAVSİYELER
Bu sebeple, gelişimin anahtarı enerji sektöründe olan Afrika’da yatırım yapmak isteyen kurumların iş süreçlerini ve yatırım kararlarını planlarken göz önünde bulundurmalarını istediğimiz bazı tavsiyeleri sizlerle paylaşmak istiyorum;
Afrika büyük bir kıta dolayısı ile Afrika’da yatırım yaparken yine ülke bazında hareket etmek, o ülkenin yazılmamış iş kurallarının farkında olmak çok önemli. Özellikle Kenya kültürü üzerinden tüyolar verip daha uzun vadeli ve sürdürülebilir bir iş ilişkisi olması için tavsiyelerde bulunacağım.
Aşağıdaki sorulara bir göz atmanızı isterim öncelikle, bu kendi kendinize yapacağınız bir test aslında:
KRİTİK SORULAR
Sizce Kenya’da işe başlamanın en iyi yolu nedir?
İş yapacağınız kişilerle ilişkilerinizi geliştirmek için hangi yolu uyguluyorsunuz ya da ne yapmanın uygun olduğunu düşünerek işe başlarsınız?
Kenya’da hediye vermek ne anlama gelir? Ne gibi hediyeleri ne zaman verdiniz ya da vermeyi düşünürsünüz?
Sizce lokal partnerleriniz anlaşma öncesinde bir Kenya’lı gözü ile hangi kriterlere odaklanarak kararını verir?
Kısa vadeli ve şu andaki işe odaklanmak mı, Batı’da popüler olan servis ve ürünlere öncelik vermek ve kar marjı yüksek olması mı yoksa düşünmediğiniz ya da bilmediğiniz başka bir kriter mi?
Yukarıdaki 4 çok basit sorudan 2 yada daha fazlasına cevap verirken epey düşündüyseniz ve halen de cevabınızdan emin değilseniz, Kenya’da işe başlamadan önce biraz daha bilgi sahibi olmanızı öneririm.
Kenya’da insan ilişkileri üst düzeyde tutulur, kimin sizi tanıştırdığı ve ne kadar güvenilir ve uzun sürebilecek bir ilişki olacağı gibi konular çok önemlidir. Belki Kenya ile ilgili yaşanmış olaylar, hikayeler vs. duymuş olabilirsiniz ve belki aklınızda farklı bir imaj oluşmuş olabilir. Kültürel normlar ve bilgiler sizin elinizi güçlendirecek esastır. Başta yapılan bir hata ilişkinin daha başında yara alması olur ki, bu istediğimiz bir şey tabiki değildir.
İletişim tabiki çok önemli olan diğer konumuz. Direkt olarak birşey istemek, tam olarak ne istediğinizi söylemek güzel bir taktik olsa da, baş gösteren problemlerle ilgili geri bildirimlerinizi aynı açıklıkla yapmanız durumunda kafalar karışabilir.
Uzun vadeli, iyi ve sağlam ilişkiler üzerine kurulmuş, sürdürülebilir iş ilişkileri dileklerimle.