7 Temmuz 2024 tarihinden itibaren, Çin menşeli tüm otomobillere (elektrikli, hibrit veya içten yanmalı) %40 oranında ek gümrük vergisi uygulanacak.
Bu düzenleme, yerli üretimi teşvik etmek ve ithalatı sınırlamak amacıyla getirildi.
Yeni vergi uygulaması
Enerji Günlüğü – 7 Temmuz 2024 itibarıyla, Çin’den ithal edilen tüm otomobiller için %40 ek gümrük vergisi uygulanacak. Bu vergi, araç fiyatının %40’ı veya 7.000 dolar (hangisi yüksekse) olarak belirlendi. Karar, 8639 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı kapsamında alındı ve Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) listesinde 87’nci fasılda yer alan tüm motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları ile bunların aksam, parça ve aksesuarlarını kapsıyor.
Detaylar ve kapsam
Yeni uygulama, silindir hacmi fark etmeksizin; içten yanmalı motorlu, elektrik motorlu ve hibrit otomobiller ile elektrikli araç bataryalarını da içeriyor. Ek gümrük vergisi, Amerika Birleşik Devletleri’nin Çin menşeli elektrikli araçlar ve güneş hücrelerine yönelik gümrük vergilerini artırmasının ardından geldi. Çin, özellikle elektrikli otomobil pazarında birçok ülkede benzer gümrük uygulamalarıyla karşı karşıya. Çinli şirketler, bu engelleri aşmak için Latin Amerika, Ortadoğu ve Avrupa’da üretim tesisleri kurmayı planlıyor.
Vergi uygulamasının nedenleri
Bu karar, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Çin’e yaptığı ziyaretin ardından alındı. Ziyaret olumlu geçerken, Türkiye’nin BRICS’e katılma isteği resmi olarak dile getirildi. Karar, yerli üretimi teşvik etmek, ithalatı sınırlandırmak ve cari açığı azaltmak amacıyla alındı. Türkiye, yerli üretim kapasitesini artırarak dışa bağımlılığı azaltmayı hedefliyor.
Türk otomotiv sektörüne etkileri
Yeni vergi uygulaması, özellikle elektrikli otomobil üreticisi TOGG’u korumak ve desteklemek amacıyla önemli bir adım olarak görülüyor. Ancak, bazı uzmanlar bu tür vergilerin uzun vadede yerli üretim üzerinde baskı yaratabileceğini ve otomobil fiyatlarını artırabileceğini belirtiyor. Türkiye’de satılan Çin menşeli otomobiller arasında MG ZS, MG HS, MG EHS, Chery Tiggo 7, Chery Tiggo 8 ve Chery Arrizo 5 gibi modeller bulunuyor. Çinli markaların Avrupa’da fabrika kurarak bu tür engelleri aşma stratejisi, Türkiye’nin yerli otomobil üreticilerini zorlayabilir.
Çinli otomobil üreticilerinin tepkileri
Çinli otomobil üreticileri, tüm dünyada karşılaştıkları bu tür gümrük vergilerinin üstesinden gelmek için Latin Amerika, Ortadoğu ve Avrupa’da üretim tesisleri kurma yoluna gidiyor. Bu strateji, Çinli markaların küresel pazarda daha rekabetçi olmasını sağlarken, Türkiye gibi ülkeler için rekabet baskısını artırabilir.
Kararın ardından Çinli otomobil üreticileri, Türkiye pazarındaki stratejilerini gözden geçirdi. Chery, Türkiye’de fabrika kurma sürecini hızlandırma kararı alırken, MG Türkiye ise üretim için iyi niyet anlaşması imzalama aşamasına geldi. Bu hamleler, Çinli markaların Türkiye pazarında kalıcı olma çabalarını gösteriyor.
Mevcut ithal edilmiş araçlar için durum
7 Temmuz 2024 tarihinden önce ithal edilen Çin menşeli otomobiller, yeni ek gümrük vergisi uygulamasından etkilenmeyecek. Bu araçlar, mevcut gümrük vergileri üzerinden işlem görecek.
Yeni vergi uygulamasının başlangıç tarihi
Enerji Günlüğü – 7 Temmuz 2024 itibarıyla yürürlüğe girecek olan %40 ek gümrük vergisi, bu tarihten sonra ithal edilecek olan tüm Çin menşeli otomobiller için geçerli olacak. Bu durumda, 7 Temmuz 2024 öncesinde Türkiye’ye ithal edilmiş olan araçlar, yeni vergi düzenlemesinden muaf tutulacak ve mevcut gümrük vergisi oranlarına tabi olacak.
Stoklarda bulunan araçlar
7 Temmuz 2024 öncesinde ithal edilen ve stoklarda bulunan Çin menşeli otomobiller, mevcut gümrük vergisi oranları üzerinden satışa sunulacak. Bu araçlar, yeni ek vergi uygulamasından etkilenmeyeceği için fiyat artışından da muaf olacak.
Tüketici ve satıcılar için avantajlar
Bu durum, tüketiciler için kısa vadede avantaj sağlayabilir. 7 Temmuz öncesinde ithal edilen araçlar, yeni vergi düzenlemesi nedeniyle fiyat artışına maruz kalmayacak. Satıcılar, bu dönemde stoklarını eriterek, tüketicilere daha uygun fiyatlarla araç sunabilecek.
Otomotiv pazarına etkisi
7 Temmuz 2024 tarihine kadar ithal edilen Çin menşeli otomobillerin mevcut gümrük vergisi oranlarıyla satılması, otomotiv pazarında kısa vadeli bir hareketliliğe yol açabilir. Tüketiciler, yeni vergi düzenlemesi öncesinde araç satın almak için acele edebilir, bu da satışlarda artışa neden olabilir.
Türkiye’de 2023 yılında toplam otomobil satışları ve elektrikli otomobil satışları
Toplam otomobil satışları 2023
2023 yılında Türkiye’de toplam otomobil satışları, pandeminin etkilerinin azalması ve ekonomik toparlanma süreciyle birlikte artış gösterdi. Türkiye Otomotiv Distribütörleri Derneği’nin (ODD) verilerine göre, 2023 yılı boyunca toplamda yaklaşık 850.000 adet otomobil satışı gerçekleşti.
Elektrikli otomobil satışları
Elektrikli otomobillerin satışları da aynı dönemde önemli bir artış gösterdi. Türkiye’de çevre dostu ve sürdürülebilir ulaşım çözümlerine yönelik artan ilgiyle birlikte, 2023 yılında yaklaşık 20.000 adet elektrikli otomobil satışı yapılmıştır. Elektrikli araçların toplam otomobil satışlarındaki payı ise yaklaşık %2,35 seviyesinde gerçekleşti.
Çinli firmaların pazar payı
Çinli otomobil firmaları, Türkiye pazarında özellikle elektrikli otomobiller segmentinde önemli bir yer tutmaktadır. 2023 yılında satılan elektrikli otomobillerin yaklaşık %25’i Çinli markalara ait. Bu oran, Çinli firmaların Türkiye elektrikli otomobil pazarında giderek daha fazla söz sahibi olduğunu gösteriyor. Çinli markalar arasında MG, BYD ve Chery gibi firmalar öne çıkıyor.
Türkiye’de 2023 yılında toplam otomobil satışları ve elektrikli otomobil satışları
2023 yılında Türkiye’de toplam otomobil satışları rekor kırdı. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre, 2023 yılı boyunca toplamda 967.341 adet otomobil satışı gerçekleşti. Hafif ticari araçlarla birlikte toplam satış ise 1.232.635 adet oldu.
Elektrikli otomobil satışları
Elektrikli otomobil satışları, 2023 yılında önemli bir artış gösterdi. Türkiye’de 2023 yılı boyunca toplamda 65.562 adet tam elektrikli otomobil satıldı. Elektrikli araçların toplam otomobil satışlarındaki payı %6,8 seviyesine ulaştı.
Çinli firmaların pazar payı
Çinli otomobil firmaları, Türkiye pazarında özellikle elektrikli otomobiller segmentinde önemli bir yer tutmaktadır. 2023 yılında Türkiye’de satılan elektrikli otomobillerin yaklaşık %25’i Çinli markalara aittir. Bu oran, Çinli firmaların Türkiye elektrikli otomobil pazarında giderek daha fazla söz sahibi olduğunu göstermektedir. Çinli markalar arasında MG, BYD ve Chery gibi firmalar öne çıkmaktadır.
| Kategori | Satış Adedi | Pazar Payı |
|---|---|---|
| Toplam Otomobil Satışları | 967.341 | %100 |
| Elektrikli Otomobil Satışları | 65.562 | %6,8 |
| Çinli Elektrikli Otomobil Satışları | 16.391 | %25 (Elektrikli Otomobiller İçinde) |
Bu veriler, Türkiye otomotiv pazarının 2023 yılında hem genel hem de elektrikli otomobil segmentinde nasıl bir performans gösterdiğini ve Çinli firmaların bu pazar içindeki yerini vergilendirme öncesi net bir şekilde ortaya koyuyor.
Sonuç ve öngörüler
Ek gümrük vergisi uygulaması, kısa vadede yerli üreticilere avantaj sağlayabilir. Ancak, uzun vadede tüketici fiyatlarını artırarak talebi düşürebilir. Türkiye’nin yerli otomobil üretimi ve elektrikli araç projeleri, bu yeni vergi politikaları ile korunmaya çalışılırken, Çinli üreticilerin global stratejileri Türkiye pazarını etkilemeye devam edecek.
Türkiye’nin bu kararı, ABD’nin Çinli elektrikli araçlara uyguladığı yüksek vergilerle paralellik gösteriyor. ABD, geçtiğimiz aylarda Çinli elektrikli araçlara yüzde 100’e varan gümrük vergisi uygulamıştı. Bu tür adımlar, küresel ticaret savaşlarının bir parçası olarak değerlendiriliyor ve dünya genelinde otomotiv pazarında önemli değişikliklere yol açabilir.
Türkiye’nin Çin’den ithal edilen otomobillere uyguladığı yüzde 40’lık ek gümrük vergisi, otomotiv sektöründe ve tüketici tercihlerinde önemli değişikliklere yol açacak gibi görünüyor. Bu kararın yerli üretim ve dış ticaret dengesi üzerindeki etkileri, önümüzdeki dönemde daha net bir şekilde ortaya çıkacaktır.