Türkiye güneş enerjisi sektöründe yeni tip koronavirüs (Covid -19) salgını nedeniyle ekipman ve termin sorunu yaşanan yaklaşık 700 milyon dolar değerinde lisanslı ve lisanssız güneş enerjisi projesinin tamamlanma riski ortaya çıktı. Sektör temsilcileri Enerji Bakanlığı ve EPDK’ya başvurarak ön lisansı alımış inşaatı devam eden sözkonusu güneş projeleri için 2020 yılı sonunda sona ermesi beklenen YEKDEM süresinin 8-12 ay arasında uzatılmasını talep etti.
Türkiye güneş enerjisi sektörünü temsil eden Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği (GENSED), Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu-Türkiye Bölümü (GÜNDER) ve Güneş Enerjisi Yatırımcıları Derneği (GÜYAD) Başkanları ortak bir online basın toplantısı düzenleyerek sektöre ilişkin yaşanan gelişmeleri değerlendirdiler. Ortak açıklamalarda salgın nedeniyle sektörün tedarikten üretime zincirleme bir olumsuz etki ile karşı karşıya olduğu belirtildi. Sektör temsilcileri 31 Aralık 2020’de sona erecek Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destek Mekanizması’nın (YEKDEM) 8 ila 12 ay aralığında uzatılmasını talep ettiler.
“ELİMİZDEKİ PROJELER ALTIN DEĞERİNDE”
GENSED Başkanı Halil Demirdağı Türkiye’de güneş enerjisi sektöründe 60 bin kişilik istihdam olduğuna dikkat çekerek, mevcut projelerin koronavirüs krizinden kaynaklanan panel ve termin sorunu nedeniyle devam etmeme riski yaşadığını söyledi. 3 ay süreyle işten çıkarma yasağına uyulacağını ancak 3-4 ay sonra sektöre can suyu sağlanamazsa istihdam kaybı olabileceğini belirtti. Halil Demirdağ şunları söyledi: “Güneş enerjisi sektöründe kablosundan trafosuna, şaltından çelik konstrüksiyonuna ve paneline kadar hepsini şu anda dünya standartlarında hatta daha da kaliteli olarak Türkiye’de üretebiliyoruz.
Bugün baktığımızda 700-750 milyon dolar arasında bir santral yatırımının riskte olduğunu söyleyebiliriz. Bunun 300 MW’si lisanslı, 400 MW civarında olanı ise lisanssız güneş enerjisi projelerinden oluşuyor. Elimizdeki bu projeler altında değerinde. Çünkü güneş enerjisinde şu ana kadar gerçekleştirilebilen sadece YEKA -1 var. YEKA -2 ertelendi. YEKA -3 ihalesinin ise TL olarak yapılacağı açıklandı ve halen bekliyoruz. İhale 2 yıldan önce yapılmaz. Bu yüzden şu anda elimizde lisanslı ve lisanssız olan bu projelerle sektöre can suyu sağlamamız lazım. Bu projeleri öldürmememiz lazım.”
“DAVALAR SİLSİLESİYLE KARŞI KARŞIYA KALABİLİRİZ”
GÜNDER Başkanı Başkanı Kutay Kaleli de yaptığı değerlendirmede, Türkiye’de üretim yapan fabrikaların hammaddelerin bir kısmını ithal ettiklerini ve yaşanan son tecrit dönemiyle birlikte bunların tedariklerinde gecikmeler yaşanabildiğini veya fiyatların arttığına dikkat çekerek, “Silsile halinde giden bir teminat ve tedarik zinciri var. Bugün sahada imalatlar düşmüş durumda. Beyaz yakalı işçi sahaya gitmek istemiyor. Bu silsilede açılabilecek davaların büyüklüğünü hayal etmenizi istiyoruz. Davalar silsilesiyle karşı karşıya kalma riskimiz var.
Arz ve talep krizinde ortaya çıkan tablonun bertaraf edilmesinde YEKDEM’in uzatılması tek çözümdür. Bu konuda taleplerimizi dile getirdik. Talep ettiğimiz süreler 8 ila 12 ay aralığında. EPDK 3 ay mücbir sebep kabul etti. Bu 3 ay daha uzatılmayacağı anlamına gelmiyor. EPDK süreci izliyor. Küresel resesyon ihtimali oldukça yüksek görünüyor. Orta senaryoyu dikkate alacak olursak dünya ekonomisinin temmuz ortalarına doğru toparlanması bekleniyor. Bizim talep ettiğimiz süre de zaten bu kadar” dedi. Kaleli, Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin YEKDEM süresinin uzatılması için yeterli olduğunu ve bir kanun değişikliğine gerek olmadığını kaydetti.
“DAHA ÇOK YEŞİL ENERJİ SANTRALİ KURMAMIZ GEREKİYOR”
GÜYAD Başkanı Cem Özkök ise ön lisans almış ve inşaatı devam eden santrallerin YEKDEM süresinin uzatılmasının ek bir yük getirmeyeceğine dikkat çekti. Özkök, “Süre uzatımı beklediğimiz projelerin hepsinin finansmanı sağlanmış durumda. Şu durumda şirketler olarak bankacılar bizi çok anlamıyor. Faiz süresi geldiğinde ödeme bekliyor. Bizim bu konuları bankalara anlatacak duruma gelmemiz lazım. GÜYAD olarak geçen hafta bankalarla bir toplantı yaptık.” dedi.
Özkök ayrıca 2016 başından beri Türkiye’de güneş enerjisi santrali kapasitesi açılmadığını hatırlatarak, “Bu salgın bize gösteriyor ki bizim daha çok yeşil enerji santrali yapmamız lazım. İnsanlar olarak çevreyi çok hor kullandık. Bu bize ciddi şekilde ders olmak zorunda” diye konuştu.